– ø ý¥‘¨¥‘“
ö•�¦ Šøþîø— -�‰†‰ñ‘¨ ùþ¤øê ôø¢
 
 
 
 

.–¨� ù¢ø“ ý¥‘¨¥‘“ °þ¤‘— íþ ý¤ª“ °þ¤‘— ùî –¨� ù¢ª÷ ù›ø—õ ñ‘Ÿ“ ‘— ü¨î�þû
éó—¡õ ñŸ�¤õ ö�ø÷ã“ ü¡þ¤‘— –‘ì‘ê—� ù“ ù›ø— Šù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ùø“ –óþ®ê
öþ� ö‘þ÷“ ø §‘¨� ùî –¨�¢¡ öþ� .–¨� ý¥‘¨¥‘“ (ôø�¢õ ø ü›þ¤¢— –ꤪþ•)
©ªò— ø ù¢ø“ °þ¤‘— üõ‘õ— ý¢¬—õ ©¢ø¡ ø� Šö‘õ¥ öþ� ù“ ‘— .–¨� ü¡þ¤‘— ù÷þõ¥
Š‘ûù¢�ø÷‘¡ Š¢�¤ê� ù“ Š�¢¡ –¨�ø¡ ¤¯‘¡“ .–¨� ù¢ø“ ö� –ꤪþ• ø ùã¨ø— ý�¤“ ùõû
ý¢ä‘¬— ¤ø¯“ °þ¤‘— ‘ú÷� ëþ¤¯ ¥� ø ¢ø“ ù¢ª ù¢�¢ ý¥‘¨¥‘“ –þ¤øõ‘õ Š‘ú—óõ ø ñþ‘“ì
öþ� ü÷‘õ¥ ù� Šùî ¢ª‘“ öþ� ¢þ‘“ °þ¤‘— ü¨‘¨� ñ�ø¨ öþ�¤“‘÷“ .–¨� ù¢øõ÷ –ꤪþ•
ñþõî— Œ–ê‘þ ¢û�ø¡ ë쟗 °þ¤‘— é�¢û� ü÷‘õ¥ ù� Œ¢þ¨¤ ¢û�ø¡ ö‘þ‘• ù“ ý¥‘¨¥‘“ °þ¤‘—
Šñ‘™õ ö�ø÷ã“ .¢ª‘“þõ ù¢ª÷ ñþõî— ý‘û¢¤�¢÷‘—¨� üõ‘õ— ý¥‘¨¥‘“ ý‘÷ãõ ù“ ý¥‘¨¥‘“
¯¨ø— ùî ý¢¤�¢÷‘—¨� ø Š¢÷î ñþõî— –¨÷�ø—÷ ©¯øì¨ ’“¨“ ô¢� ùî ý¢¤�¢÷‘—¨�
–þ¤øõ‘õ öþ� ø Š¢÷øª ý¥‘¨¥‘“ –õ�¤è ëþ¤¯ ¥� –¨þ‘“üõ ‘ú÷þ� .–ê¤ð÷ ô‘›÷� ü¨þä
ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ý‘®ä� üõ‘õ— ø ù—ª�¢ ù¢úã“ �¤ ù�¤ öþ� ý¤“û¤ öõ .–¨� ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î
ù“ ùî –¨� öþ� öõ –þ¤øõ‘õ .¢÷÷î ýø¤þ• ùî –¨� ¤�¤ì ü÷‘ú› éó—¡õ ¯‘ì÷ üõ‘õ— ¤¢
ñõä ¢¤�ø ù¢ª÷ ô‘›÷� ý‘û¢¤�¢÷‘—¨� üõ‘õ— ý¥‘¨¥‘“ ý�¤“ ùî ôû¢ ù¥‘›� ‘®ä� üõ‘õ—
ôû¢þõ ö‘ª÷ ‘õª ù“ ùî �¤ ü—ú›ø –õ¨ ù“ ù›ø— ‘“ ùî –¨� ‘õª –þ¤øõ‘õ öþ� ø .¢÷øª
.¢þ÷‘¨¤“ ô‘›÷� ù“ �¤ ö�

¤¢ ¢þ‘“ ø Š¢ª‘“ ¤—ôþàä ø 拉“ ô¢� ¥� ¢þ‘“ ¢¤�¢ ù¢úã“ �¤ ôúõ –þ¤øõ‘õ öþ� ùî ý¢¤õ
¢þ‘“ Š¢øªþõ ¯ø“¤õ ¢¤õ öþ� ù“ ùî ü÷¥ .¢¤ø�¤¢ –þãì�ø“ �¤ ¢¤�¢÷‘—¨� ö� ü¨þä ô‘ìõ
öþ� ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î –þ¤øõ‘õ .¢øª ù—ê¤þ£• ü¨þä öþø÷ ô‘ìõ ¤¢ ø ù—ê¤ �øŸ ý�¤ø ù“
¤¯‘¡ öþõú“ Š¢ª ù¢þªî ’þó¬ ù“ ü¨þä .¢û¢ ¢óø— ü÷¥ ø ¢¤õ öþ÷� ù“ ùî –¨�
–õ�¤è .–ê¤ öþ“ ¥� ñõ‘î ¤ø¯“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ (ö‘õ¥ ö� ‘— ù¢ª §þ¨‘—) ý‘ûùþ‘• üõ‘õ—
–¡�¢¤• ‘õ ¥� íþ ¤û ëþ¤¯ ¥� ¢þ‘“ Š¢÷‘¨¤“ ô‘›÷� ù“ �¤ ö� –¨÷�ø—÷ ü¨þä ùî �¤ ý¥þ�
.ôþø¤“ ø� ý�¤ø ù“ ¢þ‘“ ‘õ ù�¤ öþ� ¤¢ ø ¢øª

(–êó‘¡õ Š¢‘®— Šùó“‘ìõ ¤þ¨õ) ’�£ä ù�¤

ö¢¤î ëþ¤¯ ü¯ ‘“ ¢þ‘“ Šôþ¥�¢¤•“ �¤ ‘ûù—ê¤ –¨¢ ¥� –õ�¤è ‘õ ¥� ô�¢î ¤û ùî÷þ� ý�¤“
.ôþ¤ø�¤¢ –þãì�ø“ �¤ ¢¤�¢÷‘—¨� ö� Š‘þ÷¢ öþ� ¤¢ ü¡þ¤‘— ý‘ûòì— ø ‘ûù䥑÷õ üõ‘õ— ¥�
üõ‘õ— ¤“ ô‘›÷�¤¨ ø ù—ê¤ð ¤�¤ì ’�£ä ø š÷¤ ¢¤øõ ü¨î¤û ’÷‘› ¥� ùî –¨� ¤�¤ì öþ�¤“‘÷“
¢÷�ø—üõ÷ –õ�¤è ëþ¤¯ ¥� ý¥‘¨¥‘“ Šü“�£ä ø š÷¤ ù¤ø¢ öþ÷� öþ� öø¢“ .ôþ÷î ù“óè ‘ú÷�
.¢¤þð –¤ø¬

(’�£ä ø š÷¤) ¤þ¨õ öþõû ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ý‘®ä� (ö‘õþ� ‘“ üð¢÷¥) ù�¤ ö‘õ¥ öþ� ù“ ‘—
–ìø�þû ‘õ� Š–ê¤ð ¤�¤ì ¤�¥� ø š÷¤ ø ô—ª ø ’¤® ¢¤øõ ù¤�øõû öø÷‘î .–¨� ù¢ø“
üóõ ø ý�ùóþ“ì Šüð¢�ø÷‘¡ Šý¢¤ê éó—¡õ žø¯¨ ¤¢ ùî÷þ� ôè¤þóä .ôþ¢¤î÷ –þ‘îª
öþ÷� ¤¢ –¨þ‘“ üõ Šôþ�ù—ê‘þ ‘ú÷— –þ‘ú÷ ¤¢ �¤ ö‘õ¢ø¡ ø ù—ê¤ð ¤�¤ì ¤�¥� ¢¤øõ
ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î °þ¤‘— üõ‘õ— öþ� ùî Šôþ¢�¢üõ üó¨— ø ý¤�¢ó¢ �¢¡ ù“ Šüþ‘ú—þãìøõ
¤ø¯“ �¤ ö� ¢÷�ø—þõ÷ öõ ¥› ü¨î�þû .¢þª‘“ ù‘ð� ùóŽ¨õ öþ� ¥� ¢þ‘“ ‘õª ø ù¢ø“
.¢õúê“ ñõ‘î

ù¢÷þ‘õ÷ ý¤�øŸ ù¨ .–ê¤ð ¤�¤ì –êó¡õ ¢¤øõ ©�üó¬� ý¤�øŸ ù¨ ’÷‘› ¥� ü—Ÿ ü¨þä
¤¢ �¤ ¢ø¡ ù�¤ ‘õ ùîþ—ìø –óä öþõû ù“ .¢÷—¨û ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ –óõ ù¨ ñø“õ¨ ø
ü—Ÿ ‘õ� .ôþ¤þð ¤�¤ì –êó‘¡õ ¢¤øõ –óõ ù¨ ’÷‘› ¥� ¢þ‘“ Šôþøªþõ ô‘ðªþ• ü÷‘ú› ž¯¨
.ôþ÷î §þ¨‘— ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ �¤ –õ�¤è ý‘ûùþ‘• ¢þ‘“ ‘úªîõªî ø ‘ûòì— öþ� ëõä ¤¢
ùî –¨� ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþóø� ¤¢ ù÷�¢÷õ¥ø¤þ• ¢¤�¢÷‘—¨� ø ¤‘þãõ §þ¨‘— üð÷øð� öþ�
�‰†ˆ ñ‘¨ ¥� ùî ôþ—¨û ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþõø¢ ¤¢ öø÷î� .¢þ¨¤ ö‘þ‘• ù“ �‰†‡ ñ‘¨ ¤¢
ùî –¨� öþ� ôþøª ¥ø¤þ• ü—õ�¤è ù�¤ öþ÷� íþ ¤¢ ¢þ‘“ ‘õ �¤� ùî÷þ� ñþó¢ .¢þ¢¤ð ¥ ‘è�
¤ø¯÷þõû ø (�øŸ ø ô¢�) ¯øì¨ ù¯¨�ø“ ù—ê¤ –¨¢ ¥� ý‘û¢¤�¢÷‘—¨� ø ‘û¤‘þãõ ¢þ‘“
ù“ ôû ø ü÷ø¤þ“ ñîª ù“ ôû Š¥þ� ùõû ý�¤“ ¢þ‘“ ‘õ .ôþ÷î ý¥‘¨¥‘“ �¤ ü¨þä ö‘õ¥
Š¢þŽ‘õ÷ üõ ùãó‘¯õ �¤ ö� öø÷î� ôû ùî �¤ üúó� ñ¬� .ôþ¥�¢¤•“ –õ�¤è ü÷ø¤¢ ñîª
öþ� ü—Ÿ ‘õ� .–¨� ù¢÷‘¨¤ –“™ ù“ ù¢ª ñþõî— °þ¤‘— ñø¯ ¤¢ ùî �¤ üŽ‘û¥þ� üõ‘õ—
ñ‘Ÿ ¤¢ .¢÷î žþ¤ª— ‘û¤‘î öþ� ‘“ ¯‘“—¤� ¤¢ �¤ –õ�¤è –¡�¢¤• üð÷øð� ¢÷�ø—üõ÷ ’‘—î
.ôøª ô‘ðªþ• ý¥ø¤þ• ‘“ �¤ ù¤ø¢ öþ� ‘— ô—¨û ©ò— ¤¢ öõ ¤®‘Ÿ

.¢þ‘õ÷ ’øóçõ �¤ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ¢÷�ø—üõ÷ üŽø¤þ÷ œþû ù¤î ¤øªî ¤¢ ¤®‘Ÿ ñ‘Ÿ ¤¢
ý¢¤�¢÷‘—¨� ø ùþ‘• ñõ‘î ¤ø¯“ ‘õ .¢¤î öî ùªþ¤ öþõ¥ ýø¤ ¥� �¤ ‘õ ù¢�ø÷‘¡ ö�ø— üõ÷
ù“¤® öø÷‘î ù“ ý¢þó• ù¥øŸ ¤ð� ü—Ÿ ùî ý�ù÷øð“ Šôþ�ù¢¤ø� ¤¢ –þãì�ø“ �¤ ù÷�¢÷õ¥ø¤þ•
öþ� ¤¢ ¢÷�ø—üõ÷ ö‘¯þª ø ù¢�¢ ¤�¤ì –à‘êŸ ø –þ‘õŸ ¢¤øõ �¤ ‘õ ¢÷�ø—üõ �¢¡ Š¢÷¥
¥î¤õ—õ ù—ª£ð ñ‘¨ ‚� ü¯ ¤¢ ùî –¨� ý¥ø¤þ• ©¥¤�¤• ù¥øŸ öþ� .¢÷î –êó‘¡õ ù¤‘“
.–¨� ù¢õ�¤¢ –þãì�ø“ öõ (üð¢÷¥) ù¤ø¢ ¤“

Šù¢÷¥ žþ¨õ ö‘õ¥ ¤¡� ¤¢ �¢¡ ùî –¨� ü—¨û ö‘ú› ø °þ¤‘— üõ‘õ— ý�¤“ –£ó öþ¤—ò‘“ öþ�
š�¤ãõ ö‘õ¥ ¥� ñ‘¨ ¤�¥û ø¢ ø ôþ¢ì ¢úä ñ‘¨ ¤�¥û ¤‘ú� °þ¤‘— ñø¯ ¤¢ ø� ùî ü¨î ü÷ãþ
.–¨� ù¢¤ø�¤¢ –þãì�ø“ �¤ ö� ø ý¥‘¨¥‘“ �¤ ù—ê¤ –¨¢ ¥� ¢¤�¢÷‘—¨� Šù¢ø“ ©¤à—÷õ ü¨þä
–¬¤ê öþ� ¥› ý¤ðþ¢ ¥þ� œþû .¢ª‘“ ¤—“ó‘› öþ� ¥� ¢÷�ø—üõ÷ ý¤ðþ¢ ýøîþ÷ ù¢¦õ œþû
©¡“ ý¢‘ª ¢÷�ø—üõ÷ öþõ¥ ž¯¨ ¤¢ –õ�¤è üìê� ø ý¢øõä ý‘ûùþ‘• ø¢ ¤û ñþõî— ý�¤“
.¢ª‘“

ùî ¢ø“ ¤�¤ì ô¢� ù¢�ø÷‘¡ ¤¢ .¢¤þð –¤ø¬ ù÷ø¤�ø ¤þ¨õ ¤¢ ¢þ‘“ –õ�¤è ëþ¤¯ ¥� ý¥‘¨¥‘“
ùî ü÷‘õ¥ ‘— öþ�¤“‘÷“ .¢øª ý¥‘¨¥‘“ ñþ“‘ì ø ñþ“‘û ¢‘Ÿ—� ëþ¤¯ ¥� ù¢¤î ¯øì¨ ô¢�
öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ¥�øªþ• ù“ ùî ¢ø“ ôþû�ø¡÷ ¤¢‘ì ôþ÷î ý¥‘¨¥‘“ �¤ ñþ“‘ì ø ñþ“‘û ôþ÷�ø—÷
Š–¨� ¢Ÿ—õ ø ù÷‘ðþ �¢¡ ’óì ‘“ ùî ü¨î ü÷ãþ ¤ø¤¨ ø¤÷þ� ¥� .ôþø¤“ ù¢÷û¢ –‘›÷ ô‘ìõ ¤¢
¢þ‘“ ø� .¢¤£ð“ ü¨þä (’�£ä ù�¤) ’þó¬ ù�¤ ø §¡ ø ¤‘¡ ¤• ¤þ¨õ ¥� ôø¢ ¤øúढ ¢þ‘“
íþ Šý¥ø¤þ• ñø¬Ÿ ý�¤“ ø ù¢øõ÷ ñ¬ê ø ñŸ �¤ –òîªõ üõ‘õ— Š’�£ä áø÷ öþ¤—ò‘“ ‘“
–ú›÷þ¢“ .¢øª §þ¨‘— ¢÷�ø—üõ÷ ý¥‘¨¥‘“ ý‘ûùþ‘• –¤ø¬÷þ� ¤þè ¤¢ Š¢øª ù¢÷¥ ü÷‘“¤ì
.¢ø“ –‘ú› üõ‘õ— ¥� ’�£ä ø š÷¤ –ê‘þ¤¢ Šù¢÷û¢ –‘›÷ (–þ¤øõ‘õ) ¤þ¨õ öþóø�

–¨�ø¡ ñþõî— ø ô‘›÷� ý�¤“ ù¤î ¤¢ ‘õ� Š–¨� ù¢ª÷ ù“¤›— ö•�¦ ¤¢ ü“�£ä ø š÷¤ öþ÷�
öþ� ù“ .¢ª ñõŸ— ü—¡¨ ¯þ�¤ª öþ÷� Šô—þ¤øõ‘õ ¤“ ¥î¤õ—õ Šü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ �¢¡
ùþóø� –þŸþ¨õ .–¨� ù¢þ¥‘è� ö�¢÷¥ ¤¢ �¤ (©ªò— ø ¤‘î) ù¤ø¢ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ¤¯‘¡
íþ ¥� Šôø¢ ñþŽ�¤¨� ‘þ Š–þŸþ¨õ °þ¤‘— .¢ª áø¤ª ö�¢÷¥ ¤¢ ôú÷� Œ¢ª ¥‘è� ‘›î ¥�
–õ�¤è ¢þ‘“ ŠùóŽ¨õ öþ� ý¥‘¨¥‘“ ý�¤“ .–¨� ù¢ª áø¤ª ’�£ä ø š÷¤ ø §“Ÿ –þãìøõ
�¢¡ ‘— ¢¤î �¢� ö�¢÷¥ ¤¢ �¤ ¢ø¡ öþ¢ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ¤¯‘¡ öþ� ù“ .ôþ¥�¢¤•“ �¤ ö�
Š¢‘—ê� ö�¢÷¥ ù“ ü¨þä ü—ìø ùî –¨‘›÷þ� –ø‘ê— .¢þ‘õ÷ ¤‘î ‘õ ‘“ ôþì—¨õ ¤ø¯“ ¢÷�ø—“
.¢þŽ‘õ÷ ñõä §øîãõ ¢þ‘“ ‘õª öø÷î� ‘õ� Š¢÷¢ª ù¢÷î�¤• ø ù¢¤î ¤�¤ê ©÷øþ¤�øŸ

ù¢ª ¢Ÿ—õ ¤ðþ¢îþ ‘“ ¢þ‘“ ùõû Ší‘÷õú¨ ø –¡¨ ¤‘þ¨“ ü—þãìøõ ‘“ üŽø¤¢ø¤ ¤¢ ü—Ÿ
ý�¤“ üúó� –þªõ ¤þ¨õ ¥� ö¢¤î ëþ¤¯ ü¯ ý�¤“ .ôþ—¨þ‘“ ù÷�¤ø¨› ï¤õ ‘“ ùó“‘ìõ ¤¢
–¨�ø¡ .¢þõ‘›÷� ñø¯“ ñ‘¨ íþ ø –¨þ“ Šö¢øõ÷ ¢ø㬠ò‘“ ù“ ë‘õä� ¥� ø Šý¤‘𗨤
Š–ê¤þ£•üõ �¤ ù¢÷û¢ –‘›÷ ù¢þ¥ð¤“ –óõ ö‘þõ ¤¢ ý¥î¤õ ’û£õ ¤ð� ùî ¢ø“ öþ� ùþóø�
öþ÷� ö‘÷� ’÷‘› ¥� ôþ—¨÷�ø—÷ ùî üŽ‘›÷� ¥� .¢þ¨¤üõ ô‘›÷‘“ ñ‘¨ –êû ¤¢ ‘ú÷— ý¥‘¨¥‘“
.ôþ÷î ý¤•¨ �¤ ùó‘¨ íþ ø –¨þ“ ù¤ø¢ íþ ùî ôþ¢ø“ ¤ø“›õ Šôþª‘“ ù—ª�¢ �¤ üª¤þ£•
.¢þ÷�¢üõ÷ �¤ ö� ñõ‘î ù÷þõ¥ ‘õ� ¢þ¤�¢ áò¯� ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþóø� ¥� ý¢ø¢Ÿ ‘— ‘õª

‘õª ùî÷þ� ý�¤“ .¢ø“ ù¤ø¢ öþ� §• ¤¢ �¢¡ ¤“ ¥î¤õ—õ ùóþ“ì °þ¤‘— ø �¢¡ ù¢�ø÷‘¡ °þ¤‘—
– ‘õª ùî ü÷‘õ¥ ‘— öø� .¢þ¤þ𓠖 ¢þ‘“ Š¢þ÷�¢“ ø ù¢ª ù›ø—õ ’ø¡ �¤ °þ¤‘— öþ�
¤‘îª� ‘õª ý�¤“ �¤ ù¤ø¢ ö� ù÷þõ¥ ô÷�ø—þõ÷ Š¢þ�ù¢¤“÷ ˜¤� ù“ �¤ ö� ¢¤�¢÷‘—¨� ø ù—ê¤ð÷
¤¢ì� ý¥‘¨¥‘“ °þ¤‘— ùî ¢¤î ¢þû�ø¡ §‘¨Ÿ� Š¢þøª ù‘ð� ü“ø¡“ ù¤ø¢ ö� ¥� ùîþ÷‘õ¥ .ô÷î
.–¨� ©¥¤� ‘“ ¤¢ì� – ùî ôþû¢ «þ¡ª— ¢þ‘“ ø¤÷þ� ¥� .–¨� ù¢ø“ °ó—

ü¨þä –÷¨ ö¢¤“ ˜¤� ù“

–¨�ø¡ ô‘›÷� ý�¤“ ü¬‘¬—¡� üð¢÷¥ üð÷øð� ¤“ ¢þ‘“ Šôþ—¨û – –ê‘þ¤¢ ù“ ñþ‘õ ¤ð�
ùî ©¢ø¡ –¨�ø¡ ý�¤“ ù÷ Š¢øõ÷üõ ‘ä¢ ü÷‘õþ—¨› å‘“ ¤¢ ü¨þä ü—ìø .ôþ÷î ¥î¤õ— �¢¡
’‘¡—÷� ©¢ø¡ –¨�ø¡ ù¯¨�ø“ �¤ (’þó¬) ’�£ä ù�¤ ø� .¢¤îþõ ‘ä¢ �¢¡ –¨�ø¡ ô‘›÷� ý�¤“
§ê÷ ù“ ¢‘õ—ä� üð¢÷¥ ø ï¤õ ùóŽ¨õ ¤“ ù“óè üŽ‘÷�ø— ¤“ Šü¨þä ö‘¨“ ùîþ÷‘õ¥ ‘— .¢¤î÷
§ê÷ ù“ ¢‘õ—ä� üê‘î ù¥�¢÷� ù“ ‘þ� .¢þú÷ ô‘ð ý¥‘¨¥‘“ ¤þ¨õ ¤¢ ¢þ÷�ø—þõ÷ Š¢þª‘“ ù—ª�¢÷
ü¯ ý�¤“ ùî ¢þ÷�¢“ ¢þ‘“ Œ¢þŽ‘õ÷ ôþ¢ì— ø ôþó¨— �¢¡ –¨�ø¡ ý�¤“ �¤ ¢ø¡ üð¢÷¥ ùî ¢þ¤�¢
ô¢¤õ üõ‘õ— ‘“ ùî ¢þª‘“ ¤¢‘ì ¢þ‘“ ‘õª Š¢þª‘“ ‘ú÷— ¢þ÷�ø—üõ÷ ù¤ø¢ öþ� ¥� ö¢¤î ëþ¤¯
.¢þû¢ ý¤�¢ó¢ Š¢¤î ¢÷û�ø¡ ýø¤þ• ‘õª ¥� ùî �¤ ü÷‘¨î ¢þ÷�ø—“ ø Šù—ê¤ð ¤�¤ì ¯‘“—¤� ¤¢

¢þªþ¢÷‘þ“ ¢þ÷�ø—þõ÷ ‘õª Œ¢þ÷î �¢ê �¤ ¢ø¡ üð¢÷¥ ‘— ¢þ—¨û ù¢‘õ� üãì�ø ø ý¢› ¤ø¯“ ‘þ�
¤û ø ù—ª�¢÷ ü¬ø¬¡“ «ì÷ ø ’þä ù÷øð�þû Šô—¨û üŽ‘“þ¥ ø ö�ø› ¤—¡¢ öõ öø� Šùî
.ô÷¥“ –¨¢üŽ‘û¤‘î öþ÷� ù“ ¢þ‘“÷ öõ .¢ª ¢û�ø¡ üŽ�¤þ£• öõ ¥� ü“ø¡“ ôø¤“ ùî ‘›
ü÷¢“ ‘“ ý¢¤õ öõ ùî÷þ� ‘þ .¢û¢ ô‘›÷� ù÷�¤‘î�¢ê ø –¡¨ ý‘û¤‘î ¢÷�ø—þõ÷ Šöõ öø� ý¤—¡¢
ü÷‘¨� ù“ ô÷î ’ó¯ ùî �¤ ù�÷� ¤û .ô—¨û 拉“ ý�ù¢�ø÷‘¡ ø ”þ— ©ø¡ ý¤û‘à ø –¤¢ì¤•
öþ÷� ô÷�ø—þõ÷ Šý¥þð÷� –êðª ø ’ó‘› ¢¤õ öþ÷�÷þ� ô‘ìõ ¤¢ öþ�¤“‘÷“ .¢¤ø� ôû�ø¡ –¨¢“
¢þ‘“÷ ý¤‘î�¢ê ¤þ¨õ ¤¢ ö¢‘ú÷ ô‘ð ‘“ ¯‘“—¤� ¤¢ .ôû¢ ô‘›÷� �¤ ù÷�¤‘î�¢ê ø –¡¨ ý‘û¤‘î
.¢þª‘“ ¤¯‘¡ ö‘ªþ¤• öþ� ¥� ©þ“
 

©¢ø¡ ù“ ý¥ø¨ó¢ø ôŸ¤— ý�¤“ –¨÷�ø—þõ Š¢þªî üõ ©ø¢“ �¤ ’þó¬ ùîþó‘Ÿ ¤¢ ü¨þä
š�ø¢¥� ¥ø÷û Šô—¨û ùó‘¨ ù¨ ø ü¨ ý¢¤õ ù�¤ð� Šôû¢ ô‘›÷� �¤ ý¤‘î öþ÷� ¢þ‘“÷ öõ :¢þøð“
ù÷øð÷þ� –¨÷�ø—üõ÷ ü¨þä ‘õ� ...–¨� ù—ê‘þ÷ ë쟗 ¥ø÷û öõ ©¥¤� ø –þ¤øõ‘õ ø Šô� ù¢¤î÷
ü÷þð÷¨ ø ¢ø“ ù¢‘õ� ©þð¢÷¥ ö¢¤î �¢ê ý�¤“ :¢ø“÷ üõúõ ùóŽ¨õ ï¤õ ø� ý�¤“ .¢ªþ¢÷‘þ“
üõ¨› ¤ø¯“ ù� ¤ð� .–ª�¢üõ÷ ¥‘“ ¤‘î öþ� ô‘›÷� ¥� �¤ ø� Š¢þªîüõ ©ø¢“ ùî �¤ ü“þó¬
.¢ª÷ ñ¥ó¥—õ Š©�ýøì ü÷ø¤¢ ùþ÷“ ¤¯‘¡“ ‘õ� Š¢‘—ê� öþõ¥ ù“ (’þó¬ ñõŸ ô‘ð÷û ¤¢)
ø Š–¨� ù—ª�¢÷ �¢¡ ‘“ ¯“—¤õ ø °¨�¤ üõ¥ä öþ÷� ¥ð¤û °þ¤‘— ñø¯ ¤¢ ý¤ðþ¢ ¢¤õ œþû
ý�¤“ ý�ù¥‘— ¥‘è� ù¯ì÷ öþ� ø Š–ê¤ð ¢ø¡“ ü÷þø÷ –ú› ý¤ª“ °þ¤‘— Šø� ôþàä –¤¢ì ’“¨“
.¢þ¢¤ð öþõ¥ ýø¤ ¤“ �¢¡

­øä ¤¢ ùî Š¢ª÷ ¢ø“‘÷ ü¨þä ùþŸø¤ üóø Š–¨� ù—ª£ð ñ‘¨ ¤�¥û ø¢ öø÷î ù“ ‘— ö‘õ¥ ö� ¥�
öþ÷� ôþ÷�ø—“ ¥ø¤õ� ¤ð� ¢ø“ ôþû�ø¡ ñ‘Ÿªø¡ ¤¢ì� .¢÷� ù¢¤“ ˜¤� ù“ �¤ ö� ¤ê÷ ‘ú÷øþóþõ
–¨¢ ¥� �¤ ö‘õþð¢÷¥ ¤ð� –¨þ÷ ôúõ ø¤÷þ� ¥� !ôþ¤““ ˜¤� ù“ �¤ (ü¨þä –÷¨) üõúõ –þ¤øõ‘õ
ôû¤¢ �¤ (üîþ¤‘—)ö� �¢¡ ’óì üŽ‘÷ªø¤ ‘“ ø ù¢¤ø�¤“ ¢‘þ¤ê ï¤õ üîþ¤‘— ¤¢ ¢þ‘“ Šôþû¢“
¢¤õ ö‘÷�÷� ùî ¢þ‘“ ‘õ .¢ª¡¤¢“ ö‘ú› üõ‘õ— ¤¢ üŽ‘÷ªø¤ ö� ùî ôþ÷î ý¤‘î ¢þ‘“ .ôþ÷
.–¨‘õ ù¥¤‘“õ ø ©ò— ù�¤ öþ� .ôþøª ü÷¥ ø

ô¥› ô¥ä ¤ð� .–¨� ï¤õ ¤“ ù“óè ý‘÷ãõ ù“ ý¤‘𗨤 ø Šï¤õ ü÷ãþ ¯øì¨ ü¨‘¨� ¤ø¯“
¤�¤ì ù¥‘— ü—ú› ¤¢ ‘þ÷¢ Šôþøª ëêøõ ¤ð� ø Šôþª‘“ ¤ø¨› ¢þ‘“ Šôþ“‘þ“ –‘›÷ ùî ôþ� ù¢¤î
ø ï¤õ ùóŽ¨õ ¤“ ¢þ÷�ø— üõ ùî ¢þ—¨û öŽõ¯õ ‘þ� !ôþª‘“ ù¢¥ ëø£ ¢þ‘“ ‘õ .–ê¤ð ¢û�ø¡
áø®øõ ‘“ ¤‘“ ¤�¥û ‘úû¢ ü—Ÿ Šö�¤�¥û Š‘û¢¬ Š‘û¤‘“ ø ‘û¤‘“ ô¢ø¡ öõ Œ¢þ÷î ù“óè üð¢÷¥
¤ð� Šôøª ø¤“ø¤ ’�£ä ø š÷¤ ø ¢¤¢ ‘“ ùî –¨� öîõõ ù� ¤ð� .ô� ù¢ª ø¤“ø¤ üð¢÷¥ ø ï¤õ
ýø¤“ ô¤¨ ü—Ÿ ø ¢øª ù¢þªî öø¤þ“ ôþ‘úõª� Šù¢ª â¯ì öõ ý‘û‘• ùî –¨� öîõõ ù�
.¢�¢ ôû�ø¡ ùõ�¢� ö‘÷�õû ô�ù¢þ¥‘è� ùî �¤ ý� ù¤ø¢ ù“ ¤�ø—¨� ø °¨�¤ üõ¥ä‘“ üóø Š¢ø¤“ ¤�¢
.–¨� ëó¯õ öõ ö‘÷þõ¯� ø ù¢þìä

.–¨� ö� ö‘û�ø¡ �¢¡ ùî ý¥ø¤þ•

.¢÷—ê¤ ö‘¨ø• ¤¢ §¢ìõ öþõ¥ ö¢þ¢ ù“ ø ù¢õ� ù¤î ù“ ö•�¦ ¥� ý¤ê÷ ù‘›÷• ùø¤ð íþ ý¥ø¤
ùî –¨� üð÷¨ (ùþ‘•ûøî) ý‘› íþ ¤¢ ø ö‘—¨¤“ì íþ ¤‘÷î ¤¢ –¨¤¢ §¢ìõ öþõ¥ öþ�
.ô—¡‘¨ �øìõ ø ñð ¥� üî�øî í÷øó� íþ ‘›÷� ¤¢ ñ“ì ‘úó‘¨ .¢÷îüõ÷ üð¢÷¥ ö� ¤¢ ü¨î
Šô¢þ“�ø¡þõ ‘›÷� ¤¢ ùî ü—ìø ‘õ� Š¢ø“ –øê—õ ¤‘þ¨“ ñó›õ ý‘ú÷‘îõ ù“ –“¨÷ ùî÷þ� ‘“
ýø›—¨› ¤¢ öõ .ô¢¤î üõ ü¯ ©¤¨• ö‘¨“ �¢¡ ¤“�¤“ ¤¢ �¤ �øì—‘“ ø ‘¨¤‘• ö�¢÷¥¤ê ù�¤
ö‘õ¥ ö� ¤¢ .¢ø“ ù—ê‘þ÷ –¨¢ ö� ù“ ý¤ðþ¢ §î�þû ùî ô¢ø“ ý¢“� ø ëþõä ý¢¤�¢÷‘—¨�
ö— ù“ ý�ù¤î ø ü›¤‘¡ ý‘ú¨‘“ó ¥� ý�ùäøõ›õ Šù—ª�¢÷ ñø• ø ü÷ø¤þ“ üŽ�¤�¢ ù÷øð�þû
.ô¢þ¨¤ üõ ¤à÷“ éþ™î ù¤�øõû ñþó¢ öþ� ù“ Šô—ª�¢ øªþ¤ ø ù—¨ª÷ ý�ù¤ú� Šù¢¤î üõ
¤— �¢¬ø¤¨¤• üŽ‘û¥þ� Šô¢¤îþõ –“Ÿ¬ 拉“ üóþ¡ ý‘û¥þ� ¥� ô—ê¤üõ ùî ‘› ¤û ù“ ‘õ�
.–¡þ¤ðüõ ø ù¢ª ’›ã—õ ö� ¥� ü¨î¤û ùî ù¢÷ð ö‘÷� Šô—� ’õ“ ¤‘›ê÷� ¥�

ö� í¤¢ ù“ ¤¢‘ì ‘õª ¢þ‘ª ‘õ� Šô�ù¢¤î ñõŸ— �¤ üõþàä –÷Ÿõ ø ü—¡¨ ôþð¢÷¥ üõ‘õ— ¤¢
ùî �¤ ý¤þð ù›þ—÷ üóø .ô÷î žþ¤ª— �¤ ö� ô÷�ø—“ ‘— ¢þªî ¢û�ø¡ ñø¯ ñ‘¨ ù‘›÷• .¢þª‘“÷
š÷¤ ¤¢ ¤¢ì� ö‘—þ‘ú—þó‘ãê ¤¢ ùî –¨þ÷ ôúõ :–¨� öþ� ôþøð“ ö‘—þ�¤“ ô�üð¢÷¥ ¥� ô÷�ø—þõ
¤�¤ì –þ£� ø ¤�¥� ¢¤øõ ¤¢ì� ö‘—üð¢÷¥ ¯þŸõ ’÷‘› ¥� ùî –¨þ÷ ôúõ Š¢þ—¨û ’�£ä ø
.¢þŽ‘õ÷ àêŸ �¤ ¢ø¡ –õ‘ì—¨� ‘“ �¢¡ ù‘ðªþ• ¤¢ ù¤�øõû ‘— ¢þª‘“ ¤¢‘ì ¢þ‘“ üóø Š¢þ¤þðþõ

ý¢÷¥¤ê ö�ø÷ã“ ø� ùî �¤ ý¢¤�¢÷‘—¨� ‘õ� Š¢¤î í¤— �¤ öþõ¥ ö¢ª ’øó¬õ ‘“ ü¨þä ù� ¤ð�
–¨� ù¢÷‘õ üì‘“ ö‘÷�õû Š¢ø“ ù¢�¢ ¤�¤ì ¤þ™‘— –Ÿ— �¤ �¢¡ ’óì ö� ‘“ ø ù¢øõ÷ §þ¨‘— ‘¨¤‘•
‘“ Š¢ø“÷ �¢¡ ’÷‘› ¥� ’�ø› –ê‘þ¤¢ ü• ¤¢ ¥ð¤û ü¨þä ù� ¤ð� .¢û¢ °¨‘• ö� ù“ ¢þ‘“ �¢¡ ø
–ª£ð ¥� §• ü¨þä .¢÷î éìø—õ ø� ýø¨ ù“ ö—ê¤ ¥� �¤ ¢ø¡ –¨÷�ø—üõ÷ �¢¡ ’óì ñ‘Ÿ÷þ�
.¢ø“ �¢¡ ¤¨• öþóø� Š§¢ìõ ’‘—î ¤¢ ù¢ª –“™ °þ¤‘— ñ‘¨ ¤�¥û ¤‘ú�

�¤ ý¤‘î ö‘õû ùî ¢þ÷î ô¥› ô¥ä ‘õª ùõû ¤ð� .¢÷�ù¢õ� ¢¤ð ‘›÷þ� ¤¢ ¤ê÷ ¢¬þ¨ ¢ø¢Ÿ ¤¢
ù¤�øõû .¢ª ¢û�ø¡ ý¥‘¨¥‘“ ö•�¦ ö‘—¨� ù¨ ø ñú� üõ‘õ— Š¢þû¢ ô‘›÷� Š¢¤î ü¨þä ùî
Š¢þ�üõ ¢ø›ø“ ¤‘î íþ ô‘›÷� öþ¥‘è� –‘àŸó ¤¢ ù—ê¤ð ñîª ü÷ø¤¢ ý¤þð ôþõ¬— ¥� ý¥ø¤þ•
í¤¢ ü“ø¡“ �¤ ù—î÷ öþ� ¢þ‘“ ‘õª !ù�¤ ù÷‘þõ ¤¢ ò™õ Šü—¨�ø¡ ùî ü÷‘õ¥ ø –ìø ¤û ¤¢ ù÷
.¢þŽ‘õ÷

Š¢þ¤ø� –¨¢“ ý¥ø¤þ• ø ù¢¤î ù“óè üð¢÷¥ ø ï¤õ –þãìøõ ‘û¢¬ ¤“ ùî ¢þª‘“ ¤¢‘ì¤ð� ü—Ÿ
ù“ Š¢þ¤�¢ ¥‘þ÷ ¤—¡¨�¤ üõ¥ä ù“ ¥ø÷û Š–¨� ö� ü• ¤¢ �¢¡ ùî �¤ ü÷ø¤¢ ý¥ø¤þ• ’¨î ý�¤“
.¢“‘þ –¨¢ ö� ù“ ¢÷�ø—÷ ö‘¯þª ùî ý�ù÷øð

(¢¤“ªþ•) ù“ Š°ó— ü¯þŸõ ëõä ¤¢ ‘õª ’�£ä ø š÷¤ ùî ¢þª‘“ ¤îê öþ�¤¢ ùî –¨� öîõõ
’‘—î ø ’‘¨Ÿ ëþì¢ ¤ø¯ ù“ �¤ ‘û¤ø—î‘ê öþ� ò“ì öõ ‘õ� .¢÷îþõ íõî ý¥‘¨¥‘“ ñŸ�¤õ
ù¢øõ÷ ñþõî— �¤ °þ¤‘— ¢÷�ø—“ Š¢û¢þõ ©¥øõ� öø÷‘î ùî �¤ ù�÷�¤û ùî ý�ù÷øð“ Šô�ù¢¤î
©¤ø¬— ü—Ÿ ý¢¤ê œþû ùî ôû¢þõ ©¥øõ� �¤ üŽ‘û¥þ� öõ .¢¥‘¨“ öþ—¨�¤ ü¡þ¤‘— ö� ¥� ø
.¢¤îþõ÷ ôû �¤

‘ú÷�ø› öþ� �¤� ùî ¢÷ªþ¢÷‘þõ öþ� ù“ ‘ú÷� .¢÷îþõ –“Ÿ¬ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ¥� ö•�¦ ¤¢ ý¢¤ê ¤û
‘õª ¥� ü®ã“ .¢÷÷îþõ éó— Š’�£ä ø š÷¤ ¤þ¨õ ¤¢ ö¢‘ú÷ ô‘ð ‘“ �¤ ö‘ª—ìø ùî ¢¨¤þõ ¤à÷“
Š¢þ�ù—ê¤ð ¤�¤ì ¥þ÷ öþ¨Ÿ— ¢¤øõ ¢ø¡ ö‘𗨓 餯 ¥� ø ù—ê‘þ ù�¤ øþîø— ù‘ðª÷�¢ ù“ ¢þ‘ª
‘õª ¥� ý¤‘þ¨“ .¢ª ’�¤¡ ø ö� ¤þø ö‘— ù¢�ø÷‘¡ Š¢þ� ù—¨øþ• ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ù“ ùî÷þ� ¤¯‘¡“ ‘õ�
ž¯¨ ¤¢ ¢þ‘“ Š¢þøª ü𤥓 ö‘÷¥ ø ö�¢¤õ ùî –¨� ¤�¤ì ¤ð� ‘õ� .¢þ—¨û ü—þãìøõ öþ÷� ¤¢
¤�¤ì ¤�¥� ø š÷¤ ¢¤øõ ö•�¦ ¤¢ ü÷�¥þõ ù� ù“ ùî –¨þ÷ ôúõ .¢þª‘“ ù—ª�¢ ©ò— ø ¤‘î ü÷‘ú›
.–¨þ÷ üê‘î ’�£ä ø š÷¤ ö� Š¢þøª ¢¤�ø �¢¡ ñ�ù¢þ� ù“ ¢þ÷�ø—“ ùî÷þ� ý�¤“ Š¢þ�ù—ê¤ð

ö� ëþ¤¯ ¥� ùî –¨� ý¢¤�¢÷‘—¨� ýø›—¨› ¤¢ ùî üû‘ðþ‘› ø ö‘îõ Œ–¨þ� ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î
üð¢÷¥ ¤¢ Š¢þ�ù¢ª ù‘ð� ’ó¯õ ù“ ùî ñ‘Ÿ Šöþ�¤“‘÷“ .ôþøª ¢¤�ø �¢¡ ñ�ù¢þ� ù¥øŸ ù“ ôþ÷�ø—“
.¢þøª ¥î¤õ—õ ¤—𤥓 ©¥¤� ö� ¤“ ¢þ‘“ ¢ø¡

’�£ä ù�¤

 ù�ø¡�øû –¨þ“ ø ¢¬ ø Šø¤þ• ¢‘—êû Šý¤�øŸ ù¢¥�ø¢ Šüó¬� ý¤�øŸ ù¨ ü¨þä ö‘õ¥ ¤¢
ùóŽ¨õ öþ� ý�¤“ ¢þ‘“ ‘õ .¢ø“ ’þó¬ ù�¤ ù“ ö—ê¤ ù“ ¤ø“›õ ü¨þä ø¤÷þ� ¥� .¢÷¢ª ö‘õþ�ü“ ùõû
ö‘õþð¢÷¥ ö—ê¤ –¨¢ ¥� –õþì ù“ Š�¢¡ ýø¨“ –ªð¥‘“ ¤¢ ø ù¢¤î –¡�¢¤• –õ�¤è ü¡þ¤‘—
¢þ‘“ .¢ø“ ¢û�ø¡ ¤þ£•‘÷ ö‘îõ� ý¥‘¨¥‘“ ý‘ûù¤ø¢ ¢¤“ªþ• –¤ø¬÷þ� ¤þè ¤¢ .ôþøª ôõ¬õ
‘— ôþ÷î ô¥› �¤ ö‘õõ¥ä ¢þ‘“ ø Šôþ÷î ñø“ì –þóøŽ¨õ üóõ ž¯¨ ¤¢ ø ù¢‘ú÷ ô‘ð ’�£ä ù�¤ ù“
¥� ù¨ ¢¢ä öø� Š–¨� ô¥ò ñ¨÷ ù¨ .ôþ÷î ý¥‘¨¥‘“ ñõ‘î ¤ø¯“ �¤ ¥þ� ùõû ñ¨÷ ù¨ ü¯ ¤¢
öþ÷� íþ ‘“ .¢“‘þüõ ùã¨ø— ùóŸ¤õ ù¨ ¤¢ ü¨‘¨� ùþ‘• ¤‘ú� ø ù¢ø“ üóø¬� ¢�¢ä� ùóõ›
.ôþ÷î ù“óè â÷�øõ üõ‘õ— ¤“ ø ù¢øõ÷ ñõŸ— �¤ ‘ú“�£ä ø š÷¤ ¢þ‘“ üõ¥ä

ñõä ¤¢ ø Š¢¤î –÷‘þ¡ ø� ù“ �¢øúþ ‘õ� Š¢õ� öþ—¨�¤ ¤¢• ‘þ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ô‘ìõ ¤¢ ü¨þä
ŠöŽ‘¡ ¢òø� ö‘¨“ Š‘ú÷‘¨÷� üõ‘õ— ø� ëþ¤¯ ¥� .¢÷—ª�¢ ¤ø®Ÿ –þ¤ª“ üõ‘õ— ø� ù÷�¤‘î—÷‘þ¡
öþ¢ó�ø ù“ –÷‘þ¡ ñõä ö�¤“› –ú›¤ ¢ ¢þ‘“ –ú›÷þ¢“ .¢÷¢¤î –÷‘þ¡ ¢ø¡ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ù“
.ôþøª ô¢ìªþ• –õ�¤è –¡�¢¤• ¤¢ Šöþ—¨�¤

–þªõ ñ‘¨ ¤�¥û ¤‘ú� ø ù¢¤î ¢þã“— öþõ¥ ¥� �¤ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø Šù¤ì÷ ùî¨ ü¨ ý�¤“ ý¢¤õ
ý�¤“ .¢þ¢¤ð üóø—¨õ öþõ¥ ¤“ ö‘¯þª ö‘õ¥ ö�¤¢ .–¡‘¨ ¤™� öø¢“ ñõ‘î ¤ø¯“ �¤ üúó�
¤¢ ñ‘¨ ¤‘ú� –¢õ“ �¤ - ù¨ ¢¢ä ¥� üóø“õ¨ - ö‘õ¢õ�¤¢ ¥� ü÷�¥þõ ¢þ‘“ ŠùóŽ¨õ öþ� ö�¤“›
’ø÷› ø ñ ‘õª ø ’¤è ø 뤪 ù¢÷þ‘õ÷ ñ‘¨ ¤‘ú� .ôþ¥�¢¤•“ Šöþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ©ø¤ê ý‘ú“ ý�¥�
öø ¤�¥û ù¨ ñ‘¨ ¤û Šñ‘¨ ¤‘ú� ü¯ ¤¢ ¢þ‘“ ‘õ ùî –¨� ‘÷ãõ öþ� ù“ ù¤î ¤¢ ’ó¯õ öþ� ø .–¨�
ü—ìø ø Š¢ª‘“ ù¢õ� –¨¢“ ø— ¢ø¡ ö¢“ ë¤ä ø íª� ëþ¤¯ ¥� ¢þ‘“ ñø• öþ� .ôþ¥�¢¤•“ (¤ò¢ ü¨)
öþ÷� íþ ‘“ .üªþ¢÷‘þ“ ¢ø¡ üð¢÷¥ ¥� ¤—ªþ“ �¢¡ –¨�ø¡ ù“ ¢þ‘“ Šý¢¤ø� –¨¢“ �¤ ñø• öþ� ùî
.¢øª –¡�¢¤• ñø• ö� ¢þ‘“ ü“óì

.¢÷¢¤î í¤— �¤ ø� ­øä ¤¢ ‘õ� Š¢÷¢ªüõ ¢Ÿ—õ ø� ‘“ ¢þ‘“ ü¨þä üó¬� ý¤�øŸ ù¨ öþ÷�õû
ñŸ�¤õ ¤¢ ù›þ—÷ ¤¢ .¢÷¢ª ö‘õþ�ü“ ¥þ÷ ù�ø¡�øû –¨þ“ ø ¢¬ ø ø¤þ• ¢‘—êû Šý¤�øŸ ù¢¥�ø¢
¢÷¥¤ê ù¨ ¢þ‘“ ‘õ ¥� ô�¢î¤û ö‘¨÷þ¢“ .ôþ÷î ý¥‘¨¥‘“ ¢þ‘“ �¤ ‘ú÷þ� üõ‘õ— –õ�¤è –¡�¢¤•
ý¥þ� öþ� .ôþ“‘þ“ �¤ ø¤þ• –¨þ“ ø ¢¬ ¢ã“ ø ¢‘—êû §•¨ Š‘ú÷�¤“ ¥î¤õ—õ ø Šù—ê‘þ üŸø¤
ü¨þä ùî÷þ� ñþó¢“ .ô�ù¢ø“ ö� ô‘›÷� ñ‘Ÿ ¤¢ ù—ª£ð ñ‘¨ íþ ø –¨þ“ ü¯ ¤¢ öõ ùî ¢ø“
ý¢‘þ¥ ¤‘þ¨“ ùø¢÷� ø ôè ’øóçõ �¢¡ ø ø� Š¢¤ø�¤¢ –þãì�ø“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ �¤ öþ� –¨÷�ø—÷
ø ñøõ¤ê öþ� .¢ª‘“üõ ùø¢÷� ø ôè öþ� âê¤ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î –þ¤øõ‘õ .¢÷¢ø“ ù¢ª
.–¨‘õ üð¢÷¥ ¤¢ ý¥‘¨¥‘“ ñŸ�¤õ ñõãó�¤ø—¨¢

§¢ìõ š�ø¢¥�

¤�¥û ¤‘ú� ü—õ�¤è ý‘ûùþ‘• üõ‘õ— ‘— ôþ¢ø“ ¤ø“›õ Š�‰†. ñ‘¨ ¤¢ §¢ìõ š�ø¢¥� ý �¤“
�¤ ü¨þä ¥� ¢ã“ ñ‘¨ ¤�¥ûø¢ ø ü¨þä ¥� ñ“ì §¢ìõ ’‘—î §‘¨� ¤“ ù¢ª –þªõ ù¤ø¢ ñ‘¨
–ìþìŸ ¤¢ ‘õ� Š¢ø“ ü—¨û ž¯¨ ¤¢ ø ñøõªö‘ú› ý¢‘êõ ñõ‘ª ô¨�¤õ öþ� .ôþ÷î §þ¨‘—
ý¤ø¬— ñ“‘ì ¤þè ’�£ä ø š÷¤ ‘“ ¥ø÷û ‘õ ö ‘õ¥ ö� ¤¢ .¢÷¢ø“ ö� ¢û‘ª ¢�¤ê� ¥� üõî ¢�¢ã—
.ôþ¢ø“ ø¤“ø¤

ü¯ ¤¢ .¢ø“ ¢þ¢ª ¤‘þ¨“ ¤�¥� ø š÷¤ ‘“ ü÷‘õ¥ ù¤ø¢ íþ �‰†. ‘— �‰…ƒ ñ‘¨ ¥� üð¢‘õ� ù¤ø¢
‘õ ‘“ ù¤î ¤¢ –óø¢ ù¨ ø ŠüŸþ¨õ üó¬� ùì¤ê ù¨ Šö‘¨÷� ¤ê÷ öøþóþõ ù¨ ¥� ©þ“ ù¤ø¢ ö�
§øõóõ �¤ ý¥ø¤þ• –õ�¤è ý‘ûùþ‘• §þ¨‘— ‘“ –¨þ‘“üõ ñ‘Ÿ öþä ¤¢ .¢÷¢¤î –êó‘¡õ
.¢ø“ �‰†. ñ‘¨ ¤¢ öõ §¢ìõ š�ø¢¥� ù÷þõ¥ öþ� .ôþ÷î

ü—¨û ø ö‘ú› ý�¤“ 拉“ ë‘ê—� íþ ô¨�¤õ öþ� .¢¤î öþþã— �¤ öø÷‘î –ªø÷¤¨ š�ø¢¥� ¥ø¤
Šô¢ø“ ù¢ª ñŽ‘÷ ý¥ø¤þ• ù“ üõ¨› ù� ø üŸø¤ ù� ùî÷þ� ¤¯‘¡ ù“ ø ô—þ¤øõ‘õ ù¯¨�ø“ .¢ø“
ù¢ª ý¥‘¨¥‘“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ üìê� –¤ø¬“ ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ –õ�¤è ý¢øõä ý‘ûùþ‘• üõ‘õ—
ù¨ ù¢÷þ‘õ÷) .¢ø“ ý¤�øŸ ù¨ ý¥‘¨¥‘“ Šô¢ø¡ š�ø¢¥� – ¥� ñ“ì ý¤ø¤® ¢¤øõ íþ .¢ø“
(.¢÷¢¤î í¤— �¤ ø� ©þ• ñ‘¨ ¤�¥û ø¢ ùî ü¨þä ý¤�øŸ

öþ�¤“‘÷“ .¢÷¢¤î ¯øì¨ ¢÷¢ø“ ù¢¤î÷ š�ø¢¥� ¥ø÷û ø ù¢ø“ ¢¥õ‘÷ ùî ü÷þŸ ¤¢ �øŸ ø ô¢�
‘ú÷— ¢÷�ø—üõ÷ ý¤‘𗨤 Š¢¤þ£• –¤ø¬ ¢÷�ø—üõ÷ (‘ú÷—) ¤ê÷ íþ ¯¨ø— ‘ú÷� ý¥‘¨¥‘“
�¤ ñîªõ ¤ðþ¢îþ ‘“ ¢þ‘“ ö¥ íþ ø ¢¤õ íþ ù›þ—÷ ¤¢ .¢øª ô‘›÷� ‘ú÷— ¢¤õ íþ ¯¨ø—
ýø¤ ¤“ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ö�ø÷ã“ �øŸ ø ô¢� ¢¤�¢÷‘—¨� §þ¨‘— ý�¤“ .¢÷þ‘õ÷ ñ¬ê ø ñŸ
¢ø¬ìõ .ôþ÷î §þ¨‘— ý¤�øŸ ù¨ ý¢¥õ‘÷ ¤“ ¥î¤õ—õ �¤ (ôø¥ó ¢¤øõ) ùþ‘• ¢þ‘“ ‘õ öþõ¥
¤þ¢ì— Šñþ“‘û ø ñþ“‘ì –¨îª ‘“ ‘õ� ¢ø“ ô¢� ù¢�ø÷‘¡ ý¥‘¨¥‘“ (üúó� –þªõ áø¤ª ¤¢) �¢¡
öþ“ ¥� ý�¤“ -ö‘ú› ¤¢- ‘ûö‘¨÷� üõ‘õ— (žø÷ ö‘õ¥ ¤¢) .¢þ¢¤ð ñì—÷õ žø÷ ù¢�ø÷‘¡ ù“ üúó�
ùî .¢÷¢ª –ø‘®ì ’òþ¨ ‘“ žø÷ ù¢�ø÷‘¡ ëþ¤¯ ¥� Š¯øì¨ ö‘õ¥ ¤¢ ö‘¯þª ô›‘ú— ö¢¤“
Šôþû�¤“� ù¢�ø÷‘¡ ù“ –þóøŽ¨õ ö� ñ‘“÷¢“ .¢ø“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ ý¤‘𗨤 ý�¤“ üúó� –þªõ öþ�
.–ê‘þ ñ‘ì—÷� ü¨þä §•¨ ø ü¨øõ ù“ ö� ¥� §• ö‘÷�õû ø ¢ª ñì—÷õ ’øìãþ ø 럨�
ø¤÷þ� ¥� .¢‘—ê� ëþøã— ù“ ¤‘“ öþ¢÷� ý¤‘𗨤 ý�¤“ üúó� –þªõ ùî ôþ÷þ““ ôþ÷�ø—þõ ù÷øð÷þ�
¢¤�¢÷‘—¨� ø ¤‘þãõ ý�¤“ –õ�¤è ý�¤“ –õ�¤è –¡�¢¤• ¤¢ .ôþ¥�¢¤•“ �¤ ö� –õ�¤è ø ö�ø‘— ¢þ‘“
.ôþ÷î ý¥‘¨¥‘“ �¤ ¢÷¥¤ê ù¨ ¢þ‘“ –¨¡÷ Šô¢� ù¢�ø÷‘¡

ñþó¢“ .–ª�¢ ¥‘þ÷ ö¢ä å‘“ ¤¢ ù—ª¤ê 拉“ ù¨ ô‘ìõ ¤¢ Šý¤�øŸ ù¨ ù“ ëó¯õ ¤ø¯“ ü¨þä
–õ¢¡ ‘ú÷� ù“ ù¢ª ¢Ÿ—õ �øŸ ø ô¢� ‘“ ñõ‘î ¤ø¯“ ¢÷—¨÷�ø—÷ ù—ª¤ê 拉“ ù¨ öþ� ùî÷þ�
ù¢ª ñõ‘î öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ùî÷þ� ý�¤“ .¢‘ú÷ ¢ø›ø ù¬¤ä ù“ ‘• ù¢¤î ¯øì¨ ý‘þ÷¢ Š¢÷÷î
ùî ¢÷¢÷õ¥‘þ÷ ù—ª¤ê 拉“ ù¨ ‘“ ù“‘ªõ ý¤�øŸ ù¨ ù“ Š¢÷þ‘õ÷ ñþõî— �¤ ö‘ª¢ø¡ ô‘ìõ
ö�ø—üõ÷ Š¢¤þð÷ –¤ø¬ ý¥þ� öþ÷� ùî ü÷‘õ¥ ‘— .¢÷÷î –õ¢¡ ‘ú÷� ù“ ñõ‘î ¤ø¯“ ¢÷÷�ø—“
.¢øõ÷ öîùªþ¤ öþõ¥ ýø¤ ¥� �¤ ö‘¯þª

öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ý¤�øŸ ù¨ ¯¨ø— Šüóþ“‘û ô¢¤õ ¤“�¤“ ¤¢ üóþ“‘ì ô¢¤õ ü÷‘õ¤ê‘÷ °þ¤‘— üõ‘õ—
ñþ“‘ì ù¨ ø žø¤ ý‘þ÷¢ ¤¢ ù—ª¤ê 拉“ ù¨ ù¢÷þ‘õ÷ ý¤�øŸ ù¨ öþ� .–¨� ù¢ª ý¥‘¨¥‘“
¤ðþ¢ –¤‘“ã“] .¢÷—¨û (ù¢ª ñþõî— ¢úä ø ¢þ¢› ¢úä Šëþ—ä ¢úä) ôúõ ü—þªõ ù¤ø¢ ù¨ ¤¢
[.öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ù¤‘“ø¢ ¤øúà ¤¢ ñþ“‘ì ø ü¨þä ù¢�ø÷‘¡ ¤¢ ñþ“‘ì Šô¢� ù¢�ø÷‘¡ ¤¢ ñþ“‘ì
ü¨þä ù¢÷þ‘õ÷ ö�ø÷ã“ ù¤‘“ø¢ ¤øúà ¤¢ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø öþ÷�÷þ� ü¡þ¤‘— –õ�¤è –¡�¢¤• ý�¤“
.¢÷û¢ ©¤ø¤• ñþ“‘ì ù¨ ô‘ìõ ¤¢ �¤ üó¬� ý¤�øŸ ù¨ ¢þ‘“ Šô¢� öþóø� ù¢÷þ‘õ÷ ¤ø¯÷þõû ø

üŸø¤ ¢÷¥¤ê ù¨ ùî –¨� ý¤ø¤® öþõ¥ ýø¤ ¤“ .¢¤�¢ ¢ø›ø ù—ª¤ê 拉“ ù¨ žø¤ ý‘þ÷¢ ¤¢
�¤ ¢ø¡ ö‘õþ� –þ£� ø ¤�¥� öþä ¤¢ ¢þ‘“ ý¤�øŸ ù¨ :¢÷÷î ýø¤þ• ¢ø¡ ñþ“‘û ¥� ëó¯õ ¤ø¯“
.¢ª §þ¨‘— �‰†ˆ ñ‘¨ ¤¢ ¢¤�¢÷‘—¨� öþ� .¢÷þ‘õ÷ àêŸ

¢þ‘“ ¢÷—¨û ¢÷¥¤ê ô‘ìõ ¤¢ ùîþŽ‘ú÷� ¢ª‘“þõ §øîãõ üóŸ�¤õ ý¥‘¨¥‘“ ñŸ�¤õ ùîþŽ‘›÷� ¥�
.¢÷÷îþõ ‘÷“ �¤ ý¤ø¤® ùþ‘• ö� üŸø¤ ¢÷¥¤ê ù¨ ‘þ ý¤�øŸ ù¨ öþ� .¢÷÷î –ê‘þ¤¢ – ñø�

ý¤�øŸ ù¢¥�ø¢ –

(˜þª ø ñþ“‘û Šñþ“‘ì) ô¢� ù¢ª ý¥‘¨¥‘“ ¤¨• ù¨ ¥� üî‘Ÿ ùî ý¤�øŸ ù¨ ý¢¥õ‘÷ ¥� ¢ã“
 .¢÷—ê¤ð ¤�¤ì ü÷þ¢ó�ø üãì�ø ô‘ìõ ¤¢ �‰†. ñ‘¨ š�ø¢¥� öòä� ‘“ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø Š¢÷—¨û
ôø¢ ù—¨¢ ¢‘Ÿ—� íþ ‘— ¢÷¢ø“ ¤¢‘ì öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ‘õ� Š¢ø“ ¤¯‘¡ ù¢þ›÷¤ ô¢� ù¢�ø÷‘¡ ¥� �¢¡
öþõ¥ ýø¤ ¤“ ¤‘“ öþóø� ý�¤“ �¤ ¢÷¥¤ê ù¨ ø öþ¢ó�ø öþ“ (ùþóø� ñ¢õ ¥� ü•î íþ ö�ø÷ã“)
ü¡þ¤‘— ë‘ê—� íþ ¢ø¡ öþ� ø .–ê¤ð –¤ø¬ ù¤î ¤øªî ¤¢ �‰†. ñ‘¨ ¤¢ – öþ� .¢÷¥‘¨“
.¢ª ù¥‘— °þ¤‘— ¢ø“

ü¡þ¤‘— à‘Ÿó ¥� .–ê¤ð ñîª – ù¤ø¢ öþóø� ù¢¥�ø¢ ¢¢ä ¤“ ¥î¤õ—õ �‰†. ñ‘¨ ñþ¤ø� ¤¢
–ªú“ ù¥�ø¤¢ ù¢¥�ø¢ ¥� §¢ìõ ’‘—î .¢ø“ ü¨þä ý¤�øŸ ù¥�ø¢ ý¥‘¨¥‘“ ñ¢‘ãõ – öþ�
ùî Š–þŸþ¨õ ñ�ù¢þ� .–¨� ý¥î¤õ ý¢¢ä ñþŽ�¤¨� ü÷“ °þ¤‘— ¤¢ ù¢¥�ø¢ ¢¢ä :¢þøðþõ ö¡¨
¤“ ¢÷�ø—þõ –õ�¤è –¡�¢¤• ëþ¤¯ ¥� ‘ú÷— Š¢ø“ ù¢ª ñõä ¢¤�ø üŸø¤ –þ¤øõ‘õ íþ ‘“ ‘ú÷—
.¢÷�ø¢“ ùªþ¤ üõ¨› –¤ø¬ ù“ ù� ø üŸø¤ ñîª ù“ ù� Šöþõ¥ ýø¤

¤¢ öþõ¥ ýø¤ ¤“ �¤ üû‘ðþ‘• œþû –¨÷�ø—÷ ¯øì¨ ö‘õ¥ ¥� ùî ¢ø“ öþ� �¢¡ 拉“ ùø¢÷� ø ôè
–¨¡÷ Šùø¢÷� ø ôè öþ� ö‘õ¤¢ ý�¤“ .¢þ‘õ÷ àêŸ ø ù¢¤î ‘ä¢� üóõ ‘þ üð¢�ø÷‘¡ Šý¢¤ê žø¯¨
.ôþ÷î ñþõî— üð¢�ø÷‘¡ ø ý¢¤ê žø¯¨ ¤¢ �¤ ý¥‘¨¥‘“ ¢þ‘“

¢ø›ø ô‘û ø ô‘¨ Šñþ“‘û Šñþ“‘ì ý‘ûù¢�ø÷‘¡ ùóõ› ¥� Šù¢�ø÷‘¡ ù¢¥�ø¢ žø÷ ‘— ô¢� ö‘õ¥ ¥�
¢ø›ø ’øìãþ ø 럨� ý‘ûù¢�ø÷‘¡ :ùóõ› ¥� ù¢�ø÷‘¡ ù¢¥�ø¢ ¥þ÷ ôþû�¤“� ‘— žø÷ ö‘õ¥ ¥� .–ª�¢
‘— ô¢� ö‘õ¥ ¥� ¢�¢›� üõ‘õ— ý‘þŸ� ø ¥þ¡‘—¨¤ ý‘÷ãõ“ ¤ê÷ ù¢¥�ø¢ ý‘þŸ� ø ý¥‘¨¥‘“ .–ª�¢
¥� ù� ¤ð� öþ�¤“‘÷“ .¢ª ñþõî— üìê� ¤ø¯“ –õ�¤è ý¢øõä ùþ‘• íþ ¤ðþ¢ –¤‘“ã“ .–¨� ôþû�¤“�
¥þ÷ �¤ ñþ“‘ì ø ñþ“‘û ùîþ—ìø üúó� –þªõ ù‘ð¢þ¢ ¥� ‘õ� Š–ª�¢ ¢ø›ø ñ¨÷ ù¢ žø÷ ‘— ô¢� ö‘õ¥
–õ�¤è ùþ‘• íþ ù“‘™õ“ üãì�ø ù¥øŸ ¤¢ ø¤÷þ� ¥� .¢ø“ ¢÷û�ø¡ ñ¨÷ ù¢¥�ø¢ Šôþ÷îþõ ’ø¨Ÿõ
.¢÷—ê¤ð – ý¤�øŸ ù¢¥�ø¢

ôú—õ �¤ ö� ù¤�øõû ö‘¯þª ùî ü—þãìøõ Š¢÷‘ªî ž¯¨ öþõø¢ ù“ �¤ ý¥ø¤þ• Š– öþ�
¥þ¡‘—¨¤ ý�¤“ ùþ‘• ô—¨÷�ø— öø� .¢ø“ ô¢� ù¢�ø÷‘¡ ù¢÷þ‘õ÷ žø÷ ù¢�ø÷‘¡ .–¨� ù¢¤îþõ
ñþ“‘ì ùóõ› ¥� žø÷ ‘— ô¢� ¥� ñ¨÷ ù¢¥�ø¢ ‘— ô¢ø“ ¤¢‘ì öþ÷�õû Šô÷î §þ¨‘— �¤ žø÷ ù¢�ø÷‘¡
¥� žø¤ ý‘þ÷¢ ý¢�¥� öþ÷�õû ø žø¤ ý‘þ÷¢ ¤¢ ‘ú÷� ý‘þŸ� ø ¥þ¡‘—¨¤ Šô÷î ‘þŸ� �¤ ñþ“‘û ø
.¢õ�¤¢ –þãì�ø“ ô¢¤î ‘•¤“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ ùî �¤ ý�ùþ‘• ëþ¤¯

ù¢�ø÷‘¡ áø÷ ù¨

’øìãþ ù¢�ø÷‘¡ ö—ê¤ð – ‘“ ‘ú÷— ’øìãþ ø žø÷ Šô¢� ý‘û ù¢�ø÷‘¡ ý¥‘¨¥‘“ ¢¤�¢÷‘—¨�
¯“�ø¤ Šý¤ª“ °þ¤‘— ¤¢ ¤‘“ öþóø� ý�¤“ Ššø¥ ƒ† – ô¨�¤õ ¤¢ .¢¤þ£• –¤ø¬ ¢÷�ø—þõ
üŽ‘ûù�ø÷‘¡ ùø¤ð öþõø¨ ø öþõø¢ Šöþóø� .¢þ¢¤ð §þ¨‘— üìê� –¤ø¬“ ñõ‘î ¤ø¯“ ý¢øõä
’øìãþ ù¢�ø÷‘¡ ø žø÷ ù¢�ø÷‘¡ Šô¢� ù¢�ø÷‘¡ ý‘úõ‘ìõ ¤¢ ’þ—¤—“ Š¢÷¢¤î –ê‘þ¤¢ – ùî
ù¢¤î š�ø¢¥� ¢ø¡ ñþõ §‘¨� ¤“ ò“ì ùî ü÷‘¨î Šù—ê¤ð – šø¥ �‚ öþóø� .¢÷øªþõ ¢�¢õóì
ù¢¤î÷ š�ø¢¥� ùî ü÷‘¨î Šù—ê¤ð – šø¥ �‚ öþõø¢ .¢÷¢ø“ ô¢� ù¢�ø÷‘¡ ù¢÷þ‘õ÷ Š¢÷¢ø“
– šø¥ �‚ öþõø¨ .¢÷¢ø“ žø÷ ù¢�ø÷‘¡ ù¢÷þ‘õ÷ Š¢÷� ù¢ø“ ëªä ø š�ø¢¥� ü• ¤¢ ‘õ� ¢÷¢ø“
ëþ¤¯ ¥� .¢÷¢ø“ ’øìãþ ù¢�ø÷‘¡ ù¢÷þ‘õ÷ Š¢÷¢ø“ ù¢¤î àêŸ í‘• �¤ ¢ø¡ ùî ü÷‘¨î Šù—ê¤ð
(üŸø¤ ù¥øŸ) –ªú“ ¢‘Ÿ—� ùþ‘• ø ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ñ‘“ì� ø –¡“ (šø¥ ƒ† –) – öþ�
.¢þ¢¤ð öþþã— öþõ¥ ø ‘þ÷¢

¤‘þ¨“ ý‘û–¨îª ¥� ùîþŽ‘› Š¢¥ ¢÷øþ• ý¢øõä °þ¤‘— ù“ �¤ üìê� ž¯¨ ¤¢ ý¥ø¤þ• – öþ�
ù¥øŸ ‘“ �¤ ‘þ÷¢ üŸø¤ ù¥øŸ öþ÷�õû ý¥ø¤þ• öþ� .¢ø“ ù¢ª ¤• �¢¡ ý�¤“ ö�ø�¤ê ¤�¥� ø š÷¤ ‘“
.¢ª‘“üõ �¤�¢ öþõ¥ ýø¤ ¤“ üŽ‘• ý‘› ø ù‘ðþ‘• �¢¡ öø÷î� ø Š–¡‘¨ ¯“—¤õ ‘þ÷¢ üõ¨›

ýø¤ ¤“ ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ –ꤪþ• ø ùã¨ø— Š¢øª ö öþõ¥ ýø¤ ¤“ ¢÷�ø—þõ �¢¡ ùî ò‘Ÿ
ñþõî— öþõ¥ ýø¤ ¤“ �¢¡ ö¢õ� ùî ¢ø“ ¤�¤ì �‰†. ¥� ¢ã“ ñ‘¨ ‡ ¤¢ .¢¢¤ð ¥‘è� ¢÷�ø—þõ öþõ¥
.¢ø“ ý¤ø¤® ö�¢÷¥¤ê ý¥‘¨¥‘“ ùóŽ¨õ öþ� ô‘›÷� ý�¤“ ø ¢¢¤ð

ùó‘¨ ¤�¥û ‘ûù¢ ö¢‘—ê� ëþøã— ù“ ˜ä‘“ ‘ûñþ“‘û ¥� ýø¤þ• ô¢ä ‘“ ‘ûñþ“‘ì ù—ª£ð ¤¢
íþ öø¤¢ ¤¢ ñþ“‘û ø ñþ“‘ì Šö‘õ¥ öþ� ¤¢ ùóŽ¨õ öþ� ý¥‘¨¥‘“ ý�¤“ .¢÷¢ª ý¤ª“ °þ¤‘—
üóþ“‘ì ù¢�ø÷‘¡ ù¢÷þ‘õ÷ šø¥ ƒ† - šø¥ ‡‚ – ëþ¤¯ ¥� .¢÷øª ù÷‘ðþ ø ¢Ÿ—õ ¢þ‘“ ù¢�ø÷‘¡
.¢ª –¡�¢¤• ¢¤øõ öþ� ý¥‘¨¥‘“ ý�¤“ –õ�¤è -üóþ“‘û ù¢�ø÷‘¡ ù¢÷þ‘õ÷ ¤ðþ¢ šø¥ ƒ† ø
ë쟗 – öþ� ù¯¨�ø“ Š¢÷÷î ‘÷“ ¢÷—¨÷�ø—÷ ‘õ ¢�¢›� ùî �¤ ü¨‘¨� ùþ‘• ¤‘ú� öþ÷�õû
.¢ª ü÷þª÷ ’ìä ù“ ¤�¢�ø ö‘¯þª ø ù—ê‘þ

ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ �¤ –ꤪþ• ø ùã¨ø— ¢¤�¢÷‘—¨� šø¥ �‚„ – Ššø¥ ‡‚ – ñ‘“÷¢“
ö‘ú› ý‘û–óõ üõ‘õ— ý�¤“ ¤¨ ñ“õ¨ šø¥ �‚„ .¢‘ú÷ ‘÷“ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø ¤“ ¥î¤õ—õ
Š–ª�¢ ¥‘þ÷ ý¤�øŸ �‚. ù“ ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ üŸø¤ ý¥‘¨¥‘“ áø¤ª ý�¤“ ü¨þä .¢÷—¨û
šø¥ �‚„ ‘“ �¤ ô¢ø¡ üãì�ø ù¤ø¢ ¢þ‘“üõ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ñøŽ¨õ ô‘ìõ ¤¢ Šù“‘ªõ ¤ø¯“
.¢þ¨¤ ô‘›÷� ù“ ñ‘¨ ‚� ü¯ ¤¢ öþ� ø ô¢¤îþõ áø¤ª

–�¢ø›øõ) ¥þ� ùõû ý¥‘¨¥‘“ Š¢“‘þ“ ¢ø“ ö‘ªü• ¤¢ ùî �¤ üõ¢¤õ –¨÷�ø— �¢¡ ùî÷þ� ¥� ¢ã“
(©÷þ¤ê� –�¢ø›øõ –) ¥þ� ùõû – ý‘÷ãõ ù“ §¢ìõ öþõ¥ §þ¨‘— .–ê¤ð ù¢úã“ �¤ (©÷þ¤ê�
ö‘ú› ¤¨�¤¨ ¤¢ ¤øªî „. ¤¢ §¢ìõ öþõ¥ �‚ ¤¢ §¢ìõ öþõ¥ �‚. Š�‰†… ñ‘¨ ¤¢ .–¨�
.¢ø“ ‘õ ñ‘“ì� ø –¡“ –ú› ¤þþç— ù¯ì÷ öþ� ø ¢÷¢ª ‘÷“

�¢¡ ¥ø¤ öòä�

ý�¤�¢ ôþ—¨÷�ø—÷ ù¢¤î ¯øì¨ ý‘ûö‘¨÷� ‘õ .–¨� "öþ¢ó�ø ¥ø¤" ¥þð÷�–êðª ý‘û¥ø¤ ¥� üîþ
ý¥‘¨¥‘“ ‘õ öþ¢ó�ø ùîþŽ‘›÷� ¥� ‘õ� .¢þ�¤¢ ¢›ø“ ‘ú÷� ‘“ ¢÷�ø—“ �¢¡ ùî ôþª‘“ ü÷þ¢ó�ø
.–¨�ù¢þ÷�¢¤ð ø¤ –þ¤ª“ ø �¢¡ ù“ ý¢‘ª ø –£ó ¢÷�ù¢ª

ý‘û¥ø¤ öþ� ¢÷�ù—¨÷�ø—÷ ‘ûö‘¨÷� ö‘õ¥ öþ� ù“ ‘— .ôþ¢¤î §þ¨‘— �¤ ‘ûù�“ ¥ø¤ ý¢ã“ ô‘𠤢
öø÷î� ‘õ� .ôþ÷î ñþõî— �¤ ý¥‘¨¥‘“ ù¤ø¢ ôþ�ù—¨÷�ø—÷ ùî �¤� Š¢÷¤þð“ öª› �¤ ¥þð÷�–êðª
.–¨�ù¢õ�¤¢ –þãì�ø“ ü¡þ¤‘— ¤ø¯“ �¢¡ ùø“ ôòî

 ¤ø®Ÿ ö‘îõ� ¥ø¤ öþ� ôòä� .¢ª ôòä� �‰†ˆñ‘¨ ùþø÷�¦ ¥ø¤ öþóø� ¤¢ "�¢¡ ¥ø¤" ô‘›÷�¤¨
ùõþ“ ø öþõ®— �¤ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ù÷�¥ø¤ ü줗 ø –ꤪþ• ø ù¢¤ø� ¢ø›ø“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ �¤ �¢¡
ý‘þ÷¢) ‘þ÷¢ üõ¨› ù¥øŸ ø (žø¤ ý‘þ÷¢) ‘þ÷¢ üŸø¤ ù¥øŸ ý¢�¥� ý�¤“ ôþ÷�ø—þõ öø÷î� .¢øõ÷
ôòä� �¢¡ ¥ø¤ ùî÷þ� ¤¯‘¡“ .ôþ÷î ¤‘î ñ¬� –ìþìŸ ¤“ ¥î¤õ—õ Šô÷ú› ù¥øŸ öþ÷�õû ø (ô¨›
.ôþ¢¤ð¥‘“ ¢÷¤�¢÷ üŽ‘• ý‘› ø ù‘ðþ‘• ö‘¯þª ø ô÷ú› ùî ü—þãìøõ ù“ ôþ÷�ø—þõ Š–¨�ù¢ª
.¢ª ñõ‘î öõ –þ¤øõ‘õ ¢þ¢¤ð ôòä� "�¢¡ ¥ø¤" ùîþ÷‘õ¥

’÷‘› ¥� ¥þ÷ öõ Š–ê¤ð ¤�¤ì ¤�¥� ø š÷¤ ¢¤øõ ý¢øúþ ö�¤“û¤ ’÷‘› ¥� ùî ü¨þä ö‘¨“ –¨¤¢
‘“ ‘— ¢ø“ ¤ø“›õ ü¨þä .ô�ù—ê¤ð ¤�¤ì –þ£� ø ¤�¥� ¢¤øõ ‘›÷� ¤¢ üŸþ¨õ ý‘û‘¨þóî ø ù¤î ¤øªî
ý‘û–¨îª ö¢ø¢¥ ø ö‘þ¢øúþ ¤à÷ ’ó› ý�¤“ (øðó� ö�ø÷ã“) ù¯“‘®‘“ ý�ù¤ø¢ ©�ù¥‘— –ìþìŸ
–þ¤øõ‘õ ùó‘¨ ù¨ ù¤ø¢ üõ‘õ— öþø÷ –þ¢øúþ öþõø¢ §þ¨‘— ý�¤“ ©ò— .¢øª ô‘ðªþ• ‘ú÷�
ý¢¤ê ž¯¨ ¥� üúó� –þªõ ö¢þªî ò‘“ ù“ ¤þ𤢠Šù¤ø¢ öþ� .¢ø“ ù—ê¤ð ¤“ ¤¢ �¤ ø� üõøõä
¢¤�¢÷‘—¨� ‘— –¨�ø¡þõ ü¨þä .¢ª ü÷‘ú› ø ý�ùóþ“ì žø¯¨ ù“ ‘›÷� ¥� ø üð¢�ø÷‘¡ ž¯¨ ù“
¢�¥� ö‘¯þª ö‘—¨¢ ¥� ñþŽ�¤¨� ‘— ¢þ ‘õ÷ §þ¨‘— üõ¨› ù� ø üŸø¤ ù� �¤ ý¢“� ý¥ø¤þ•
.¢ª ù—ª�¢ ¥‘“ ý¤‘î öþ÷� ô‘›÷� ¥� ñ‘Ÿ÷þ� ‘“ .¢¢¤ð

’÷‘› ¥� ¥þ÷ öõ Š–ê¤ð ¤�¤ì –þ£� ø ¤�¥� ¢¤øõ ¢øúþ ö�¤“û¤ 餯 ¥� ü¨þä ùî ù÷øð÷‘õû
ý�¤“ –¨þ‘“þõ ¤�¥� ø š÷¤ öþ� ëõä ¤¢ ø ù—ê¤ð ¤�¤ì ¤�¥� ø š÷¤ ¢¤øõ üŸþ¨õ ý‘û‘¨þóî
ù“ –¨þ‘“üõ ùî ¢ø“ ý�ù÷øð ù“ –þãìøõ �‰„… ñ‘¨ ¤¢ .ô¢þð÷›þõ ý¥þ� ¤û ý¥‘¨¥‘“
ñŸõ ø ñøŽ¨ –¨þ‘“üõ öõ .ôø¤“ Šö‘¯þª ù‘ðø¢¤� ù“ Šüó‘õª ù¤î –¡—þ‘• Šï÷‘þ ï÷øþ•
ù“ ø ù¢¤î í¤— ù—ª�¢ ö� ¤¢ ¥þ÷ ü÷Žõ¯õ ùþ‘• ø ù¢�¢ – ö� ù“ �¢¡ ùî �¤ ¢ø¡ –÷øî¨
¤¢‘ì Šô÷î ù“óè ö‘¯þª ô‘ú—� ùþ‘• ¤“ ùî ô—¨÷�ø—üõ÷ ¤ð� .ôø¤“ �¢¡ öõª¢ üû¢÷‘õ¤ê ¤ìõ
ü—¨þ÷øõî ¤øªî íþ ¤¢ ùî ¢ø“ ñþó¢ öþ� ù“ .ô÷î ¥‘è� �¤ ô¤‘î ¤‘“ öþõø¢ ý�¤“ ùî ô¢ø“÷
.ô—ê¤þõ ö�¢÷¥ ù“ –¨þ‘“þõ

’÷‘› ¥� ùî ü¨þä –þãìøõ ý¥‘¨¥‘“ ý�¤“ ¢þ‘“üõ ô¢¤“þõ ¤¨“ ö�¢÷¥ ¤¢ ùîþ÷‘õ¥ ¤¢
ö�¢÷¥ öø¤¢ ¤¢ –¨÷�ø— öþø÷ °þ¤‘— íþ ù÷øð÷þ� ø .ô—ê‘þõ ý¤�øŸ �‚ Š¢ª ¢¤— ©÷þ¤�øŸ
(ü“ø÷› ù¤î) ’ø÷› ù“ ùî ô—¨÷�ø— ùþ‘• öþ� ñþõî— ¥� ¢ã“ .¢øª ¥‘è� ø ù—ê¤ð ñîª
¥� �¤ ‘û’�£ä ø ‘û–õú— á�ø÷� üúó� –þªõ ñþõî— ý�¤“ –¨þ‘“þõ ¥ø÷û ùîþŽ‘› .ô¢¤ð¥‘“
¤¢ –þŸò¬ ø –ì‘þó‘“ öþø÷ –®ú÷ íþ §þ¨‘— ý�¤“ .ô÷î ñõŸ— üŸþ¨õ ý‘û‘¨þóî ’÷‘›
–õŸ¥ ø š÷¤ ý¤‘þ¨“ ý‘ûñ‘¨ Šüúó� –þªõ ô‘›÷� ‘“ ¯‘“—¤� ¤¢ üŸþ¨õ ý‘û‘¨þóî ¤“ ëøê—
.–¨� ù¤î ¤øªî ¤¢ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ù¤ú� öþ� âì�ø ¤¢ .ôþ¢þªî

üõ‘õ— ø §þ¨‘— �¤ ‘õóä ø ‘“¢� (ö‘—¨ð÷û¤ê) öõ›÷� �‰†ˆ ¤“õ‘—•¨ ôû¢ ¤¢ Š©þ• ù‘õ ¢÷�
ùî ¢÷¢ø“ üŸþ¨õ ö�¤“û¤ Š¢÷¢�¢ ö‘ª÷ ©÷î�ø ùîþ÷‘¨î .ôþ¢¤î –øä¢ �¤ üŸþ¨õ ö¤“û¤
Š¢÷—¨› – –¨ª÷ öþ� ¤¢ ¤ê÷ „. ¢ø¢Ÿ ¤¢ .¢÷¢¤îþõ –êó‘¡õ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ‘“ –¢ª“
öþ÷� ö¢þ¨¤ �¤ê ¥� âì�ø ¤¢ .ô—êð ¢õ�©ø¡ ‘ú÷� ù“ ñ‘Ÿ÷þ� ‘“ ¢÷¢þ¨¤þõ ¤à÷“ ¤ø¤çõ ùõû
¤ø¯“ ø ù¢þð÷›þõ öø÷‘î ‘“ ¤‘þ¨“ ý‘ûñ‘¨ ý�¤“ üŸþ¨õ ö�¤“û¤ öþ� .ô¢ø“ ñ‘Ÿªø¡ ü÷‘õ¥
ùî ¢÷÷þ““ ¢÷—¨÷�ø—þõ öò� ‘õ� .¢÷—¨÷�¢þõ ¥ø¤ ù¤þ— ø ù¤‘�þ“ Š¥þ�‘÷ üõ¢¤õ �¤ ‘õ ñøõãõ
ø ù—ê¤þ£• �¤õ ¢÷—¨÷�ø— ö‘õ¥ öþ� ¤¢ ‘ú÷� Š¢÷¢¤îþõ ¤ø¬— ‘ú÷� ùî –¨þ÷ ö‘÷�÷� öøõ ¢÷¤ø¤
.¢÷þ‘õ÷ ëþ¢¬— �¤ öø÷‘î

üûø¤ð ù“‘™õ“ �¤ öø÷‘î ý‘®ä� .–¨� ù¢ª ù¤î ¤øªî ¤¢ ý¢› ý¤¨¢¤¢ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î
ù¥¤‘“õ ù“ öø÷‘î ‘“ ¢÷—¨÷�ø—÷ üŸþ¨õ ý‘û‘¨þóî .¢÷÷�ø¡þõ í‘÷óøû ý¤“û¤ �¤õ ø í‘÷¨¤—
ù“ öø÷î� ø¤÷þ� ¥� .¢÷÷î ù“óè ‘õ öø÷‘î ý‘û©¥øõ� ø ý¤øŽ— ¤“ ¢÷¢ø“÷ ¤¢‘ì ø Š¢÷¥þ¡¤“
.¢÷ª‘“ ù—ª�¢÷ ¤‘î ø ¤¨ ‘õ ‘“ ùî ¢÷÷îþõ ùþ¬ø— ¤ðþ¢îþ

ý¥ø¤þ• ùþ‘•

–êó‘¡õ ‘õ ‘“ ‘þ÷¢ üõ‘õ— ¤ð� ü—Ÿ .ôþ�ù¢ª ô‘ðªþ• �¤ ý¥‘¨¥‘“ ù�¤ –þ£� ø ¤�¥� ñõŸ— ‘“ ‘õ
üã¯ì ¤ø¯“ ‘õ� .ôþ¤þõ“ �¢¡ ý�¤“ ¤‘“ ¢÷� ùî –¨þ÷ ôúõ .¢ø“ ôþû�ø¡ ¤ø¨› ö‘÷�õû Š¢÷î
ù¢ø“ üŸþ¨õ ý‘û‘¨þóî ý�¤“ ý�ù¢÷÷î šþð ý‘õãõ öþ� .¢�¢ ôþû�ø¡ ô‘›÷� �¤ �¢¡ –¨�ø¡
¤�¤ì �¢¡ ù�¤ ¤¨ ¤“ ñ‘¨ ¤�¥û ©ª –¢õ“ ùî �¤ ü¡þ¤‘— ñŸ÷þò –òîªõ üõ‘õ— öõ .–¨�
.ô¢¤î ñ¬ê ø ñŸ Š¢ø“ ù—ê¤ð

¤¨�¤¨ ¤¢ öø÷‘î ý‘û©þ‘õ¥� ø ý¤øŽ— Šô¤þõ“ ¤ð� ü—Ÿ öø÷î� Š–¨� ù—ê¤ð ñîª –þìêøõ
¤“ ö•�¦ ¤øªî üõ‘õ— ý�ù¥�¢÷� ù� ‘— ùî –¨þ÷ ôúõ .–ê‘þ ¢û�ø¡ ©¤—¨ð ù¢ª ¤ª—÷õ ö‘ú›
.¢ª ôþû�ø¡÷ ’øóçõ ¥ð¤û ‘õ Š–¨� ù¢ª šþ¨“ ‘õ ùþóä

ùî �¤� ¢¤�¢ ¥‘þ÷ ö•�¦ ù“ ø� .¢¤�¢÷ ¥‘þ÷ ö•�¦ ¢ø¡ ¤¯‘¡“ �¤ ö•�¦ �¢¡ Œ¢¤�¢ ¥‘þ÷ ö•�¦ ù“ �¢¡ ‘þ�
¢þ¤ê� �¤ ‘þ÷¢ öþ� ¯þŸõ –¨¡÷ �¢¡ .¢¤�¢ ¥‘þ÷ -ü—¨û ø üõ¨› ý‘þ÷¢ Šžø¤ ý‘þ÷¢ -ö‘ú› ù“
�¤ ¢ø¡ í�øî –þóøŽ¨õ ôú¨ ¤ð� öþ�¤“‘÷“ Š¢øõ÷ ôû�¤ê ü—þãìøõ öþ÷� ý�¤“ �¤ ¥þ� ùõû ø
üð¢÷¥ ü¨‘¨Ÿ ö‘õ¥ öþ÷� íþ ¤¢ ‘õ .¢õ� ¢û�ø¡¤¢ – ù“ ö‘ú› üõ‘õ— Šôþû¢ ô‘›÷�
.ôþ÷îþõ

ø� üóø Š¢¤�¢ ¢ø›ø ô—Ÿ ¤ø¯“ ùîó“ Š¢¤�¢÷ ¢ø›ø �¢¡ ùî ¢þ÷î ­¤ê ¢þ‘“÷ ¥ð¤û Šö‘÷�ø› ‘õª
íþ ø� .–¨� ©ò— ø ¤‘î ¤¢ ‘õ ù÷�¥ø¤ üð¢÷¥ ¤¢ ùîó“ –¨þ÷ ‘õ¨õ ü“ ø üó‘þ¡ ŠüŽ�¥—÷� üŽ�¢¡
¥þð÷� –êðª ø ’ó‘› ¤¢ì� .–¨� ñõä ø – ‘“ ý¢ø›ø ùîó“ ù¢ø“÷ –‘¨‘¨Ÿ� ¥� ¢ø›ø
!–¨�

– ¢¤�¢÷‘—¨�

Šü÷‘ú› ø üóõ Šý�ùóþ“ì Šüð¢�ø÷‘¡ Šý¢¤ê žø¯¨ ¤¢ �¤ ý¥‘¨¥‘“ ñŸ�¤õ ôþ÷�ø—÷ ùî ü÷‘õ¥ ‘—
¤�¤ì ô‘ú—� ¢¤øõ �¤ ö� ¢÷�ø—÷ ö‘¯þª ùî ¢¤þð ñîª ý¢¤�¢÷‘—¨� ùî ý�ù÷øð“ Šôþ÷î §þ¨‘—
.ôþ÷î §þ¨‘— ý�ùþ‘• – ý�¤“ ùî ¢ø“ ôþû�ø¡÷ ¤¢‘ì Š¢û¢

ùî÷þ� ý�¤“ .¢÷¢¤î ¯øì¨ �øŸ ø ô¢� ùîþŽ‘› Šôþ—ê‘þ –¨¢ ¢ª¤ ùóŸ¤õ ùóì ù“ �‰†. ñ‘¨ ¤¢
ŠùóŸ¤õ –êû ô‘ìõ ¤¢ ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ íþ Š¢÷“‘þ –¨¢ ñ‘õî ù¥øŸ ù“ ¢÷÷�ø—“ öþ—¨�¤ öþ¢ó�ø
¢¤�¢÷‘—¨� ù¥øŸ ù“ ùîþ—ìø .¢�¢ ô¤ê ø ñîª ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþóø� ù“ âì�ø ¤¢ öþ� .¢ø“ ý¤ø¤®
�¢¡ ôþì—¨õ ù¯ó¨ .ôþøªüõ ¢¤�ø �¢¡ ôþì—¨õ ù¯ó¨ ù¥øŸ ù“ âì�ø ¤¢ Šôþú÷ üõ ô‘ð ñ‘õî
ø ’óì ¤¢ ù¯ó¨ ¢¤�¢÷‘—¨� öþ� ùî :–¨�¢¡ ‘“ ü÷ø¤þ“ ø ü÷ø¤¢ ôþì—¨õ ¯‘“—¤� ý‘÷ãõ ù“
.–¨� üð¢÷¥

¥ø÷û ‘þ÷¢ ùî �¤� Šñ‘õî öþ—¨�¤ ž¯¨ ù“ ù÷ ‘õ� Šôþ¢¤î �¢þ• –¨¢ "–" ù“ �‰†. ñ‘¨ ¤¢
öþ¢ó�ø §¢ìõ ô‘ìõ ù“ –¨÷�ø—þõ ö‘¯þª ¤¯‘¡ öþ� ù“ .¢ø“ ü÷‘¯þª ù¥øŸ ¯ó¨— –Ÿ—
ù“óè ñ‘¨ –êû öþ� ü¯ ¤¢ ‘ú—êó‘¡õ öþ� üõ‘õ— ¤“ Šñ�øŸ� öþ� ùõû ‘“ .¢¤““ ôø›û öþ—¨�¤
.ôþ¢¤î §þ¨‘— �¤ "�¢¡ ¥ø¤" ô‘›÷�¤¨ ø "¥þ� ùõû ¥ø¤" Š"ö�¢÷¥¤ê ¥ø¤" Š"öþ¢ó�ø ¥ø¤" ø ù¢¤î
.¢þ¢¤ð ‘•¤“ öþõ¥ ýø¤ ¤“ ñõ‘î ¤ø¯“ ñ‘õî ¢¤�¢÷‘—¨� ñþó¢ öþ� ù“

–‘õ‘ú—� ø ‘ú—êó‘¡õ ¤“ ø ù—¨øþ• ôú“ ¢‘õ�¢ íþ ø §ø¤ä íþ ¢÷þ““ ùî ¢ø“ ý¥ø¤ ü• ¤¢ �¢¡
Šžø¤ ý‘þ÷¢ ¤¢ ùî ¢ø“ ü¨þä Š¢‘õ�¢ Š–þŸþ¨õ °þ¤‘— ñ‘¨ ‚... ü¯ ¤¢ .¢÷÷î ù“óè ü÷‘¯þª
.¢÷—ª�¢ ©ò— ø ¤‘î öþõ¥ ýø¤¤“ Š�¢¡ ù÷‘÷¥ ù“÷› ø ù¤ú� üð¢÷þ‘õ÷ ù“ §¢ìó� žø¤ ø

(öþõ¥) ‘þ÷¢ üõ¨› ù¥øŸ ø ( žø¤ ý‘þ÷¢ ) ‘þ÷¢ üŸø¤ ù¥øŸ Šù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ù¯¨�ø“ ‘õ�
¤¢) .¢þ¢¤ð ù¢ø¢¥ ù¥øŸ ø¢ öþ� öþ“ ý¤�øþ¢ ø â÷‘õ ù“‘™õ“ ö‘¯þª ø ù¢ª ¢Ÿ—õ ñõ‘î ¤ø¯“
ø ùã¨ø— ¥ø¤ ù“ ¥ø¤ ùóþ“ì öþ� ¤ð� .–¨� ù¢õ�¤¢ –þãì�ø“ ’û�£õ üõ‘õ— é¢û (ù�¤ öþ�
ö‘¨÷þ¢“ Š–ê‘þ ¢û�ø¡ ©¤—¨ð ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ ùî ¢�¢ ¢û�ø¡ ñîª �¤ ü—óõ Š¢“‘þ ©¤—¨ð
.¢‘ú÷ ¢û�ø¡ ¢ø›ø ù¬¤ä ù“ ‘• Šôø¨ ñþŽ�¤¨� Šöþø÷ ü—óõ

íþ ‘“ Š�¢¡ ö�¢÷¥¤ê ùîó“ Šü÷•�¦ ¢�¢›� ö�¢÷¥¤ê ù÷ Š¢ã“ ù“ öþ� ¥� ‘õ� Š¢þ—¨û ü÷•�¦ ‘õª ù� ¤ð�
¤¢ ‘õ ø –¨� ù—¡‘¨ öîõõ �¤ ý¥þ� öþ÷� ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î .¢þøªüõ ¢�¢õóì ù¥‘— ü÷ø¡ ’¨÷
ü™÷¡ �¤ ü÷‘¯þª –‘õ‘ú—� üõ‘õ— ùî –¨� ý¥ø¤þ• ù¥øŸ ‘›÷þ� .ôþ�ù¢‘—¨þ� –ø‘ê—õ üû‘ðþ‘›
.¢¤�¢üõ¤“ ö‘þõ ¥� ù¢¤î

Š¢þøª÷ ñŽ‘÷ ¢ª¤ ùóŸ¤õ ñõ‘î ž¯¨ ù“ ùîþ÷‘õ¥ ‘— Œ¢þ�ù¢‘—¨þ� ø ù—ê¤ð ¤�¤ì ü—þãìøõ ù� ¤¢
ö¢ä å‘“ ¥� Š¯øì¨ ö‘õ¥ ¤¢ ö¥ íþ ø ¢¤õ íþ .–ª�¢ ¢þû�ø¡÷ –þŸò¬ – –ê‘þ¤¢ ý�¤“
ù“óè ô¬‘¡—õ ¯þŸõ ¤“ ¢þ‘“ ö¥ íþ ø ¢¤õ íþ Šý¥‘¨¥‘“ ¤þ¨õ ¤¢ öþ�¤“‘÷“ .¢÷¢ª ù¢÷�¤ öø¤þ“
.–¨� – ôøúêõ ø ‘÷ãõ öþ� .¢÷÷î

.¢ª öòä� ü—¨û ø ü÷‘ú› ž¯¨ ¤¢ ô¢ø¡ ©÷þ¤ê� ¥ø¤ ø ‘ûù�“ ¥ø¤ Šöþ¢ó�ø ¥ø¤ Š�¢¡ ¥ø¤
Šô�ù—ê¤ öõ ùî �¤ üû�¤ ö� ‘õ� Š¢þ¢÷øþ•“ ý�ù¥øŸ öþ÷� ù“ ø ù¢¤î –ê‘þ¤¢ – ¢ þ÷�ø—þõ ‘õª
�¤ ¢ø¡ öþ¢ó�ø ¥ø¤ ¢þ‘“ ‘õª Šù¥‘— ’¨÷ íþ öþ—¨�¤ ¢�¢›� ô‘ìõ ¤¢ âì�ø ¤¢ .¢þ�ù¢¤î÷ ü¯
§þ¨‘— �¤ ö‘—¢ø¡ ý�¢¡ ¥ø¤ ø ©÷þ¤ê� ¥ø¤ Š‘ûù�“ ¥ø¤ ¢þ÷�ø—“ ¢þ‘“ ¤ø¯÷þõû .¢þ÷î §þ¨‘—
öþõø¢ áø¤ª ñþó¢ ø Š¢÷û¢ ô‘›÷� ¢þ‘“ öø÷‘î ý‘®ä� ùî –¨� üŽ‘û¥þ� ö� üõ‘õ— öþ� .¢þŽ‘õ÷
.–¨� öþõû ùó‘¨ –êû ù¤ø¢

ëøê— �øŸ ø ô¢� ¢¤�¢÷‘—¨� ¤“ ¢þ÷�ø—“ ¢þ‘“ ñ‘Ÿ öþ� ‘“ Š¢þ—¨û ¯øì¨ ö‘ð¢÷‘õ¥‘“ ‘õª ù� ¤ð�
ü줗 ø –ꤪþ• ý‘÷ãõ öþ� ø Š¢þø¤“ ©þ• ù“ ü÷‘¯þª –‘õ‘ú—� ¤“ ù“óè ¤¢ –¤‘¨› ‘“ Šù—¨›
.–¨� ô‘—

ô÷‘𗨓 ý¤‘î�¢ê

ô÷‘𗨓 ù“ �¤ –ìþìŸ ô—¨÷�ø—÷ ùî ô¢¤ø¡üõ –¤¨Ÿ öþ� ¥� ‘ú÷— Šô�ùó‘¨ ‚� ù¤ø¢ ü¯ ¤¢
.–ª�¢ ñ¢ ¤¢ �¤ ü—¤¨Ÿ öþ÷� ¥þ÷ ü¨þä .ôû¢ –¢‘úª �¢¡ ôòî ‘“ ¯‘“—¤� ¤¢ ‘ú÷� ù“ ø ù¢÷‘¨¤
ô÷�¤û�ø¡ ø ¤¢�¤“ Šöþ¢ó�ø ù—“ó� .ô÷î –“Ÿ¬ ô÷‘𗨓 ‘“ ô—þ¤øõ‘õ ù¤‘“¤¢ ô—¨÷�ø—÷ öõ
¥ð¤û ‘õ� .ôû¢üõ ô‘›÷� 拉“ üŽ‘û¤‘î ø ù¢ø“ 拉“ ý¢¤õ ý�ù÷øð“ ùî ¢÷¢¤îþõ §‘¨Ÿ�
öø¤¢ ¤¢ ùî ¢ø“ ý¢¤¢ öþ� .ô÷î –“Ÿ¬ ‘ú÷� ‘“ ñ¬� ©¥¤�‘“ ý‘÷ãõ ‘“ ¯‘“—¤� ¤¢ ô—¨÷�ø—÷
‘õ� Š¢÷¢ø“ íþ¢¥÷ üóþ¡ öõ ù“ üõ¨› à‘Ÿó ¥� ô÷�¤û�ø¡ ø ¤¢�¤“ ‘þ Šô÷þ¢ó�ø ù� ¤ð� .ô—ª�¢
ý‘®ä� ¥� ©þ“ �¤ üóþ“‘ì ù¥øŸ ô¢¤õ –¨þ‘“üõ ­øä ¤¢ .ô¥¤ø“ ëªä ‘ú÷� ù“ ô—¨÷�ø—÷
.¢÷î –ê¤ªþ• –¨÷�ø— ¤¯‘¡ öþ� ù“ ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î ñ‘Ÿ ¤ú“ .ô¤�¢“ –¨ø¢ ô÷‘𗨓 ø ù¢�ø÷‘¡
 

öø¢“ .¢þ¤ø� –¨¢“ �¤ ¢ø¡ ñþ“‘ì ’óì ¢þ÷�ø—üõ÷ Š¢þ¤�¢“ –¨ø¢ ù÷øð÷� ¢þ÷�ø—÷ ùîþ÷‘õ¥ ‘—
éó¡ ‘õª ý�¤“ ö‘—ö�¢÷¥¤ê ¥� ¤—ªþ“ ùî �¤ üõ¢¤õ ¢þ÷�ø—÷ ¤ð� .¢—¨þ‘“ ¢÷�ø—üõ÷ ñþ“‘û Šñþ“‘ì
‘õ� .¢þ¤““ ©þ• ù“ �¤ ý¥‘¨¥‘“ ¤‘î –õ�¤è ëþ¤¯ ¥� ùî ¢ø“ ¢þû�ø¡÷ ¤¢‘ì Š¢þû¢ ©¤ø¤• Š¢÷ª‘“
–¨ø¢ �¤ ô¢¤õ í�¤ø¡ ø ’�ø¡ öø¢“ ¢þ÷�ø—÷ ¤ð� ø .–¨� ôþàä ü“�£ä ø š÷¤ ý‘÷ãõ ù“ ö� ô‘›÷�
.¢þª‘“ ù—ª�¢ ¯ó¨— ‘ú÷� ¤“ ëªä ‘“ ‘— ¢ø“ ¢þû�ø¡÷ ¤¢‘ì ¢þ¤�¢“

ø ü㨠ý¥ø¤þ• ý‘ûùþ‘• ©÷þ¤ê� ý�¤“ ý¤þ¨õ öþ÷� ¤¢ ø ù¢ø“ üŽ‘ú—þãìøõ öþ÷� ¤¢ öõ
öþ¤—©¥¤�‘“ ¢þ÷�ø—þõ ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþõø¢ ¤¢ .¢þ¤�¢ –ø‘ê— öõ ‘“ ‘õª üóø .ô�ù—ª�¢ òì—
ùî ö‘÷�÷� Š¢þû¢“ ¢ø¡ ö�¤û�ø¡ ø ¤¢�¤“ Šöþ¢ó�ø Šö‘𗨓 ù“ ôþì—¨õ ¤ø¯“ �¤ ¢ø¡ üŽ�¤�¢
.¢þøª ¢ø¡ ö‘𗨓 ù¢÷û¢ –‘›÷ ¢þ÷�ø—“

üû�¤õû ù“ ø ù¢ª ¢ø¡ ùóþ“ì ù¢÷û¢ –‘›÷ ¢þ÷�ø—“ ¢þ‘“ ‘õª ùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþõø¢ ü¯ ¤¢
ü“‘þ—¨¢ ‘“ .¢þ¤ø�¤¢ –þãì�ø“ Šôþû¢ ô‘›÷� ôþ—¨÷�ø—÷ öõ ø ü¨þä ùî �¤ ý¤‘î ö‘—÷‘𗨓
¢ø“ ¢þû�ø¡ ¤¢‘ì ‘õª Šö‘—ùóþ“ì ö‘þõ ¤¢ ¢ø¡ ¤û�ø¡ ø ¤¢�¤“ Šöþ¢ó�ø ¤“ ¥î¤õ—õ ý¥ø¤þ• ù“
ý�ùóþ“ì Šüðù¢�ø÷‘¡ Šý¢¤ê ž¯¨ ¤¢ ¤‘î öþ� ù“ ¢þ÷�ø—üõ ‘õª .¢þ÷‘¨¤“ ô‘›÷� ù“ �¤ ý¥þ� ¤û ‘—
.¢þŽ‘ªð“ ö‘ú› üõ‘õ— ýø¨“ �¤ ¤¢ ùî ¢ø“ ¢þû�ø¡ ¤¢‘ì ø Š¢þª¡“ ë쟗 üóõ ø

ñ‘¨ ¤�¥û ø¢ ü¨þä ùî –¨� ý¤‘î ô‘›÷� Šùó‘¨ –êû ù¤ø¢ öþõø¢ –þ¤øõ‘õ ø öþ¥‘è� ù¯ì÷
ù“ íõî ø Šé¨øþ ø ôþ¤õ ý�¤“ �¢¡ –¨�ø¡ ö¢øõ÷ ¤‘îª� ü÷ãþ Š¢û¢ ô‘›÷� –¨�ø¡þõ ©þ•
(ù“‘ªõ) ü—þã®ø ¤¢ öõ .©¢ø¡ ¤“ ¥î¤õ—õ üúó� –þªõ ¤¢ ö—¨› – ñõ‘î ¤ø¯“ ý�¤“ ‘ú÷�
ý�¤“ üúó� –þªõ Šô—ª�¢þõ –¨ø¢ �¤ ¢ø¡ ö‘𗨓 –¨¡÷ ¤ð� ‘õ� Šô¢ø“ ¤õ� öþ� ô‘›÷� ý�¤“
.¢ª‘“ ù—ª�¢ ü—ꤪþ• –¨÷�ø—þõ÷ ý¥‘¨¥‘“

–þªõ ý‘ûù¤ø¢ .¢÷¢ª ù¢¥ �¢¬ ’�£ä ñõŸ— ø ý¤‘î�¢ê ý�¤“ ü÷—ª�¢ –¨ø¢ ¢�¤ê� ù¤�øõû
�¤ ¢ø¡ ùóþ“ì ø Šù¢�ø÷‘¡ Šü÷—ª�¢ –¨ø¢ ö�¢÷¥¤ê –¨þ‘“þõ ùî –¨� ù¢�¢ ö‘ª÷ ‘õ ù“ üúó�
.ôþ¤�¢“ –¨ø¢ �¤ ü÷‘¯þª ý‘ûùóþ“ì ø ‘ûù¢�ø÷‘¡ –¨¡÷ ø ù¢øõ÷ �¢ê

 :¢øõ÷ ‘ä¢ ’þó¬ ýø¤ ¤“ ü¨þä .¢û¢þõ – ø� ù“ ø ù—ª�¢ –¨ø¢ �¤ ¢ø¡ öõª¢ �¢¡
¢ø“ ¤“¡ ‘“ ø ù‘ð� �¢¡ ’óì ¥� ø� öø� !"... ¢÷÷îþõ ù� ùî ¢÷÷�¢þõ÷ öø� Š©¡““ �¤ ‘ú÷� ¤¢•"
.¢øõ÷ ‘ä¢ öþ÷�÷þ�

.¢¨¤þõ ý¥ø¤þ• ù“ ö‘—’óì –¤¢ì ‘“ ùî ‘õª –ªõ ø ö‘—¨¢ –¤¢ì ‘“ ù÷ Šý¥‘¨¥‘“ ñŸ�¤õ
Šôþ÷�¢“ ü“ø¡“ �¤ ’ó¯õ öþ� ¢þ‘“ ‘õ ø ù¢þ¨¤ ¢ø¡ ñ‘õî ù“ –õ�¤è –¡�¢¤• ¢þ‘“ ù�¤ öþ� ¤¢
ý¥‘¨¥‘“ ñ‘õî ù“ ö�ø—þõ ù÷øð÷þ� .ôþøª ñŽ‘÷ ü¨þä ’÷‘› ¥� ù¢÷‘õ ôþìä –î¤“ ù“ ¢þ‘“ ùî
.–ê‘þ –¨¢ – ø

---

| ò‘“ | ù¢�ø÷‘¡ öø÷‘î | üîþ÷ø¤—îó� –¨• |